Yüksek endüktanslı bir bobinin ölçümü

[taydin]

Bobinler rezonans frekanslarında maksimum akım çekerler
Burada anlatılan 73 magazinin bu sayısı bende var

Rezonans aslında bir LC devresinin özelliğidir. Tek başına bir bobin (kaçak kapasitesini saymazsak) için bir rezonans frekans yoktur. w2aew nin videoları çok eğitici.

 

[taydin]

Şimdi simulatörde denedim. 1.13 µF lık kaçak kapasiteyi çıkarınca bobin akımındaki değişim minimal. Hedeflenen ölçüm toleransına göre belki de ihmal edilebilir seviyede.

 

[ckocagil]

LTspice'taki bobin modeliyle simülasyonda denedim ama o tuhaf kırılma noktasını elde edemedim.

Parametreler: Rser=47 Hc=16 Bs=0.35 Br=0.10 A=800u Lm=0.35 N=600 Lg=0.1m

Trafo boyutlarını ve malzemesini bilmiyorum. Burada Hc, Bs ve Br nüvenin özellikleri. Yaygın kullanılan trafo değerlerini koydum. A=800u yani manyetik çizgilerin geçtiği kesit alan 800mm². Lm=0.35 yani manyetik çizginin nüve içinde aldığı yol 35cm (tahmini). N=600 sarım sayısı, 800V için tahmini. Lg=0.1m de laminasyon plakaları arasındaki hava boşluğu 0.1mm demek, bu da indüktansı 1.9H'a uydurmak için bulduğum bir değer.

 

[Omega]

@taydin
Orada adam bobinin hem endüktansını ölçüyor hemde resonans frekansinı ölçüyor.Rezonans frekansı zaten osilaskop gösteriyor, orada bir osilatör devresi var.Devrede sabit bir kapasitör var , buradan bir cetvel yardımıyla endüktansı buluyor
Kullandığı formülde standart F=1/ 2pi karekök LC (Videoda :4:39 da)
C zaten belli frekans belli L yi oradan çekiyor.
Videoda eski bir cetvelden kaydırarak bu değeri buluyor.
Seninde bildiğin gibi her bobinin bir rezonans frekansı olur.Üreticiler datasheetde bunu yazarlar .Yoksa farklı bobin ısınabilir veya verimli çalışmaz

 

[taydin]

Bobinin rezonans frekansı olmaz. Rezonans frekansı tek bir frekanstır. Ama dediğin gibi her trafonun bir çalışma frekans aralığı vardır. Bu aralıkta çalıştırılmazsa kaybı fazla olur.

 

[Omega]

Peki bu resimdeki başlığın anlamı nedir

 

[taydin]

Bunu baştan sonra seyredeyim ona göre yorum yapayım.

 

[taydin]

LTspice'taki bobin modeliyle simülasyonda denedim ama o tuhaf kırılma noktasını elde edemedim.

Parametreler: Rser=47 Hc=16 Bs=0.35 Br=0.10 A=800u Lm=0.35 N=600 Lg=0.1m

Trafo boyutlarını ve malzemesini bilmiyorum. Burada Hc, Bs ve Br nüvenin özellikleri. Yaygın kullanılan trafo değerlerini koydum. A=800u yani manyetik çizgilerin geçtiği kesit alan 800mm². Lm=0.35 yani manyetik çizginin nüve içinde aldığı yol 35cm (tahmini). N=600 sarım sayısı, 800V için tahmini. Lg=0.1m de laminasyon plakaları arasındaki hava boşluğu 0.1mm demek, bu da indüktansı 1.9H'a uydurmak için bulduğum bir değer.

2406 eklentisine bak2407 eklentisine bak

Trafo nüvelerin detaylarını bilmiyorum. Acaba ferrit veya laminasyonlu nüve ayrımı yapıyor mu simülatör?

Eğer laminasyonlu nüveye göre simule ettiysen ve o davranış görülmüyorsa o zaman benim test düzeneğine özgü bir durum var. Biraz daha araştırayım bunu.

 

[taydin]

O videoda anlatılan devre bir osilatör, ve osilasyon frekansını belirleyen LC devresini de ayarlanabilir yapmış. Ya devre üzerinde hazır olan C yi kullanıyor ve bilinmeyen bir L nin endüktansını hesaplıyorsun, yada o C'yi tamamen devreden çıkarıyorsun ve "tuned IF coil" denen transformatörlerden bağlıyorsun. Bu transformatörlere "transformatör" dense de aslında bunlar bir LC devredir. Aşağıda örnek var:

Bu tip "transformatörler" eski uzun dalga, orta dalga, ve kısa dalga radyolarda bol bulunur ve o süper heterodin yapısına sahip o alıcılarda kullanılan 455 kHz ara frekans sinyalini filtreler.

 

[taydin]

Trafo nüvelerin detaylarını bilmiyorum. Acaba ferrit veya laminasyonlu nüve ayrımı yapıyor mu simülatör?

Eğer laminasyonlu nüveye göre simule ettiysen ve o davranış görülmüyorsa o zaman benim test düzeneğine özgü bir durum var. Biraz daha araştırayım bunu.

Yav bu benim test düzeneğinde herşey yanlış gitmiş

Şimdi baktım güç kaynağının kendi çıkışında var o hörgüç. Ve doğal olarak bobin akımına da aynen yansıyor ...

 

[taydin]

Tüm testi tekrar yaptım. Bu sefer scaling kullanmayıp şönt voltajını direkt olarak ölçmek istedim. Akım kabaca 85 mA, o yüzden şöntte milivoltlar mertebesinde voltaj düşümü olacak. O yüzden BNC bağlantılı bir şönt hazırladım.

Şönt voltajını biraz yükseltmek için trafoya 4V uyguladım. Ayrıca güç kaynağını ON/OFF butonu ile açmadım, onun yerine trafoya giden banana jack'i güç kaynağına SAPLAYARAK test ettim. ve şimdi mantıklı bir sonuç çıktı

 

[taydin]

Ama böyle yüksek endüktanslı bir bobin ile test ederken dikkat etmek gerekiyor. Bobine giden voltaj kesildiği anda bobin uçlarında çok yüksek voltaj oluşuyor. Ayrıca bobinin manyetik alanında depolanan enerji şöyle bir 20 saniye falan voltaj üretmeye devam ediyor. O yüzden bobini birkaç dakika dinlendirip "boşaltmak" gerekiyor, ondan sonra test etmek gerekiyor ki bobinin kendi ters EMF voltajı tamamen tükenmiş olsun.

 

[taydin]

MicroCap simulasyon sonuçları ile de çok yakın bir uyum var

 

[Omega]

O videoda anlatılan devre bir osilatör, ve osilasyon frekansını belirleyen LC devresini de ayarlanabilir yapmış. Ya devre üzerinde hazır olan C yi kullanıyor ve bilinmeyen bir L nin endüktansını hesaplıyorsun, yada o C'yi tamamen devreden çıkarıyorsun ve "tuned IF coil" denen transformatörlerden bağlıyorsun. Bu transformatörlere "transformatör" dense de aslında bunlar bir LC devredir. Aşağıda örnek var:

2426 eklentisine bak

Bu tip "transformatörler" eski uzun dalga, orta dalga, ve kısa dalga radyolarda bol bulunur ve o süper heterodin yapısına sahip o alıcılarda kullanılan 455 kHz ara frekans sinyalini filtreler.

@taydın o videoda adam direnç formunda olan bobininide toroid bobinide ölçüyor.Orada ölçtüğü IF muayyeninde 455 Khz de çalıştığı bilindiğinden ölçümün doğruluğun test etmek içinde ölçüyor.30 yıl önce yayınlanmış bir yazı ,excel de doğruluyor (ki testini excel de de yapmıştım) bilimde doğruluyor.Neyini tartışıyorsun anlamıyorum

Konuyu uzatmak istemiyorum ama olay karşıdakini çocuk yerine koymak gibi bir hal alınca bu insanı rahatsız ediyor.
Benim derdim midik yarıştırmak değil.Millet bir konunun doğrusunu öğrensin çoğu zaten Faradayın bildiği kadar bile elektromanyetizma bilmiyor

 

[taydin]

@taydın o videoda adam direnç formunda olan bobininide toroid bobinide ölçüyor.Orada ölçtüğü IF muayyeninde 455 Khz de çalıştığı bilindiğinden ölçümün doğruluğun test etmek içinde ölçüyor.30 yıl önce yayınlanmış bir yazı ,excel de doğruluyor (ki testini excel de de yapmıştım) bilimde doğruluyor.Neyini tartışıyorsun anlamıyorum

Konuyu uzatmak istemiyorum ama olay karşıdakini çocuk yerine koymak gibi bir hal alınca bu insanı rahatsız ediyor.
Benim derdim midik yarıştırmak değil.Millet bir konunun doğrusunu öğrensin çoğu zaten Faradayın bildiği kadar bile elektromanyetizma bilmiyor

Konu farklı bir noktaya geldi ve faydalı bir tartışma olmaktan çıktı. O konu ile ilgili başka birşey yazmayacağım artık.

 

[tsahin]

@taydin
Orada adam bobinin hem endüktansını ölçüyor hemde resonans frekansinı ölçüyor.Rezonans frekansı zaten osilaskop gösteriyor, orada bir osilatör devresi var.Devrede sabit bir kapasitör var , buradan bir cetvel yardımıyla endüktansı buluyor
Kullandığı formülde standart F=1/ 2pi karekök LC (Videoda :4:39 da)
C zaten belli frekans belli L yi oradan çekiyor.
Videoda eski bir cetvelden kaydırarak bu değeri buluyor.
Seninde bildiğin gibi her bobinin bir rezonans frekansı olur.Üreticiler datasheetde bunu yazarlar .Yoksa farklı bobin ısınabilir veya verimli çalışmaz

Rezonas frekansı formülünde endüktans iki katına çıkarılıp kapasitans yarıya indiriliğinde rezonans
frekansı değişmiyor.
Sizin dediğiniz üzere belli bir bobinin tek bir rezonans frekası varsa endüktans iki katına çıktığı
halde neden rezonans frekansı değişmiyor?

 

[taydin]

Zaten o "IF tuned transformer" denen komponentte de üstteki tornavida yerinden çevirince de rezonans frekansını değiştiriyorsun. Bobin aynı bobin. Video'da da değiştiriyor eleman. Ama @Omega bilmediğim bir nedenden dolayı bana kızmış ve o yüzden de tartışmayı teknik bağlamdan çıkardı. Keşke onun yerine neye kızdığını söyleseydi.

 

[Omega]

Zaten o "IF tuned transformer" denen komponentte de üstteki tornavida yerinden çevirince de rezonans frekansını değiştiriyorsun. Bobin aynı bobin. Video'da da değiştiriyor eleman. Ama @Omega bilmediğim bir nedenden dolayı bana kızmış ve o yüzden de tartışmayı teknik bağlamdan çıkardı. Keşke onun yerine neye kızdığını söyleseydi.

Bu " Varyabıl kapasitörün neden sığası (C si) değişiyor "demek gibi. IF trafosunun içinde onun frekansının sınırlayan bir kondansatör var.
sen kömür çubuğu 2 bobin arasında yaklaştırıp uzaklaştırarak frekansı değiştirebiliyorsun.

Yukarıda da dediğim gibi bunu devrenin düzgün çalışıp çalışmadığını anlamak için de yapıyor.
Teknik bağlamdan çıkardığım falanda yok
Bak hatta türkçe bir kaynak ,bir üniversite deney pdf linki vereyim

http://muhendislik.sdu.edu.tr/assets/uploads/sites/152/files/deney-foyu-7-seri-ve-paralel-rezonans-devreleri-04122016.pdf

Bu da 2.sayfa görüntüsü

 

[Omega]

@tsahin
Verdiğiniz örnekte 2 tane farklı bobinin (Coil) L değerini anlatıyorsunuz .Siz bir bobinin 2 farklı L değeri olduğunu söyleyebilirmisiniz ?
Endüktans sarım sayısıyla da değişir.

Ayrıca öyle farklı farklı frekans aralığında rezonans frekansı olan toroidlerin falan hammaddelerini tasarlamak kolay bir konu değil

 

[ckocagil]

@taydin'ın modelinde halihazırda paralel bir L ve C var. Bunun elbette bir rezonans frekansı olmalı. "inductor self resonant frequency" şeklinde Google araması yapınca şuna ulaştım: https://wiki.analog.com/university/courses/electronics/comms-lab-isr

Inter-winding Capacitance and Self-Resonant Frequency

The classical description of C is that it represents the turn-to-turn distributed capacitance of the inductor (and turn-to-core, etc.). At some frequency, the “self-resonant frequency” or SRF, this turn-to-turn capacitance forms a parallel resonance with the inductance L and the inductor becomes a tuned circuit.

Yani sarımlar arasındaki kapasitans yüksek frekanslarda kendini belli ediyor ve bu elemanın saf L değil aslında LC olduğu ortaya çıkıyor.

Bu yazdıklarım IF tuned komponentlerinden tamamen bağımsız. Bobinler için yazılmış.

RF ile uğraşmadığım için benim dikkate alacağım bir şey değil. Hatta sanırım çoğu bobinin rezonansı GHz üstü frekanslarda. Ama bunu bilmeden RF devresi yaparsak patlar gibi görünüyor