Makas platform yapımı

[taydin]

Atölyede çok amaçlı olarak kullanmak için bir makas platformu yapımına başladım. Şu işler için özellikle çok yararlı olacak:

- Sütun matkap ile uzun birşeyi delerken, platformu sütun matkabın tablası hizasına kaldırıp, uzun şeyi de üzerine koyup rahatlıkla hassas delik delme işi.

- Daire testere ile uzun birşey keserken, gene platformu testere tablası hizasına çıkarıp, kesilen şeyin platform üzerine çıkmasını sağlamak.

- Ağır şeyleri yeterince yükseltip dolabın üzerine koyabilmek.

Ama atölyede fazla yerim olmadığı için, mevcut çalışma tezgahımı emekli edeceğim ve bu makas platformu da yeni çalışma tezgahı olarak kullanacağım.

Öncelikle elimdeki katı modelleme yazılımı ile makasın mekanik tasarımını yaptım. İşte resimler:

 

[taydin]

Makas için öngördüğüm taşıma kapasitesi 500 Kg. Minimum yükseklik 800mm, maksimum yükseklik 3000mm

Resimlerde tekerlekleri göstermedim, çünkü onları henüz hazır mı alacağım yoksa kendim mi yapacağım belli değil. Şimdiye kadar Kama diye yerli bir firmanın tekerleklerini gördüm, ama tanesine 150TL istiyor bayi.

Alt ve üst profiller 120x60x5 mm dikdörtgen profil. Makas profilleri ise 100x50x4 mm dikdörtgen profil. Kaldırma gücünü iki tane hidrolik silindir sağlıyor olacak. Bunları bir tanıdığımdan çok uygun bir fiyata alma imkanım oldu.

 

[taydin]

Platformun uzunluğu 1900mm, genişliği 1380mm. Boş ağırlığı da 450Kg civarında. Buradaki en kritik iş, hidrolik silindirlerin mafsallarının dayandığı parçaların kaynakları. Her bir silindir 5 ton yük uyguluyor olacak, dolayısıyla alt ve üst bağlantı yerleri 10 tona maruz kalacak.

 

[taydin]

Hidrolik ayakların katı modelleme ile tasarımını yaptım ve sonra da 2 boyutlu çıktısını aldım. Sonra da birisini yapmaya başladım, en azından ne kadar uğraştıracağını anlamak için. Bu ayaklardan da toplam 4 tane lazım.

 

[taydin]

Öncelikle yuvarlak yerleri elimdeki döner tabla ile yapmaya çalıştım, ama kullandığım malzemeler için döner tabla çok yetersiz ve küçük kaldı. Ben de şerit testere ile kısmı kesimler yapıp geriye kalan parçaları da disk zımpara ile almaya çalıştım. Biraz zor oluyor, çünkü malzeme kalınlığı 30mm ve zımpara fazla dayanmıyor. Ayrıca parça da bir süre sonra tutulamayacak kadar ısınıyor, yıkayıp devam etmek gerekiyor. Uygun yüksek aşındırmalı bir zımpara bulmam lazım.

 

[taydin]

Zımpara makinası için zirkonyum aşındırıcılı zımpara sipariş ettim. Bunların son derece dayanıklı ve yüksek aşındırma kapasitesine sahip olduğu söyleniyor. Göreceğiz artık

Yeni zımparayı beklerken boş durmamak için platform segmentlerinin mafsallarını yapmaya başladım. Mafsallar segmentleri taçlı somunlarla tutacak. Somun istenen sıkılığa getirip orada sabitlenecek. Sıkılığı iyi ayarlamam gerekecek, çok sıkı olursa hidrolik silindirler ilave iş yapması gerekecek, çok gevşek olursa bu sefer platform yeterince rijit olmayacak. Bu vidalara bir de kafa yapılacak, ama onu yapabilmem için benim torna aynasına yumuşak çene bulmam lazım. Vidanın toplam boyu 165mm, çapı 36mm.

 

[taydin]

Sonra mafsalların kafalarını yaptım tornada. Sıkı geçme olacağı için 36.2 mm ye getirmem gerekti iç çapları ve uğraştırdı. Kafaları mafsallara geçirdikten sonra dört noktada kaynattım.

 

[taydin]

Mafsalların tamamını bitirdim. Makas segmentlerinin profillerini kestim ve deliklerini delmeye başladım.

 

[taydin]

Sonunda 12 segmentin tüm deliklerinin delinme işi tamamlandı. Her bir delik çapı 44.20mm

 

[taydin]

Sonraki aşama, segment deliklerine geçecek olan burçların yapımı idi. Segmentler için toplam 36 adet burç, platformun diğer kısımları için de gene 8 adet burç gerekiyordu. Birkaç tane burç olsa zevkle kendim yapardım, ama bu kadar fazla burç olunca işin hobi zevki falan kalmıyor. O yüzden bunları bir CNC ciye yaptırmaya karar verdim. Gebze organize'de tanesini 12TL ye yapacak bir yer buldum ve yaptırdım:

 

[taydin]

CNC ciden, burçların içine gres yağı oluğu açmasını istedim. Burç iç çapı 35mm ve oluk derinliği 1mm. Burçları segmentlere kaynak yaptıktan sonra, delik büyütme aparatı ile iç çapı nihai ölçü olan 36mm ye getireceğim. Bu durumda gres yağı oluğunun derinliği halen 0.5mm olacak ki bu platformun tüm kullanım ömrü boyunca yağlı kalmasını sağlaması lazım.

 

[taydin]

Ayrıca CNC ciden burç şapkasının köşesine biraz dalmasını istedim. Böylece orada bir radyüs kalıp burcun segmente tam olarak oturmaması durumunu engellemiş oldum.

 

[taydin]

Ayrıca burcun ucuna da 1.5mm lik bir pah açmasını istedim. Burası, segmentlere kaynak yapılırken kaynak oluğu olarak iş yapacak.

 

[taydin]

Burçların segmentlere bağlanma şekli:

 

[taydin]

Burçlardaki en kritik ölçü dış çap idi. Adamlara verdiğim resimde net bir şekilde ifade ettim. 44.00mm ile 44.05mm arasında olacak diye. Tekrar tekrar da hatırlattım. "Abi sen merak etme, bizim makinalar 0.01mm hassasiyet ile çalışıyor, hiç sorun değil" deyip hava attı usta.

Gelen burçları mikrometre ile ölçtüm. En küçük ölçü 43.97mm ve en büyük ölçü 44.13mm. Yani 0.16mm hata var. Buradan çıkarılacak ders: CNC ye yaptırınca otomatik olarak hassasiyet elde edilmiş olmuyor. Bir yerlerde ustalık ve beceri de işin içine giriyor...