Elektronik tüm ekipmanlarda Mainboarda Kapasitör değer kayıpları ve sorunları.

[ozgurece-TA3HGU]

Aydın bey Merhaba .Foruma yeni kayıt oldum. Amatör olarak elektronik onarım işleriyle uğraşıyorum. Ünivrst mezunuyum ama Elektronik değil.
Size sormak istediğim Kapasitörlerdeki değer kaybı DCM ölçümü dışında anlaşılamıyor. Evet tabiki bir toleransları var. Ben sizin görüşünüzü merak ediyorum. Her ne kadar zamana bağlı meydana gelen değer kayıpları tolerans içinde kalsa bile değişim yapılmalımı.? Aşağıda örnek olarak değer kaybetmiş kapasitör ölçüm değerleri (elimde fazlaca var)

470 Nf 203 lere kadar gerilemiş. Zaman içinde dahada düşeceğini zannediyorum.

 

[taydin]

Selamlar. Kapasitelerin vasıf kaybı daha çok ESR denen parametrenin değişmesiyle oluyor. ESR = equivalent series resistance, eşdeğer seri direnç. İdeal olmayan her kondansatörün bir eşdeğer seri direnci vardır. Bu, hem bağlantı tellerinden, hem de kondansatörün içindeki plakalardan gelir. Mesela iyi bir 2200 µF kondansatörün ESR'si 1 Ω dan az iken, vasfını yitirmiş (kurumuş) bir kondansatörün ESR'si bunun çok üzerindedir.

 

[taydin]

ESR değerini ölçmek için LCR metre denen cihazlardan faydalanılıyor. Senin resimlerini attığın kapasitemetreler, sadece kapasite ölçüyor gibi duruyor, bunlarla ESR ve diğer birçok kapasite parametresini ölçemezsin. Şu konuyu incele:

LCR metre nedir?

 

[ozgurece-TA3HGU]

Değerli Aydın Hocam elimde VC70C Multimetre var . Acaba bununla kabacada olsa kapasitörlerin LCR değerlerini ölçebilirmiyiz. Özellikleri bunlar.

Eğer olmaz derseniz bu aşağıdaki cihazı buldum siz orta seviye iş görür derseniz Temin etmeye çalışıcağım. Fiyat 700 TL. bandında.

 

[taydin]

VC70 ile kapasitenin DCR/Q/D/Theta/ESR parametrelerini ölçemezsin. Sadece kapasite ölçümüne izin veriyor ve onu da hem çok büyük bir hata payı ile yapıyor, hem de pikofaradlık küçük kapasiteler ile milifaradlık büyük kapasiteleri ölçemez.

Şunun unutmamak lazım: ESR'si epey kötüleşmiş olan bir kapasitör, kapasite ölçümü yapıldığında hala iyi bir kapasite değeri gösterebilir. Ama ESR probleminden dolayı bağlı olduğu devrede gereken performansı sağlayamayacaktır.

UT612 de fena değil. Fiyat/performans olayı gayet iyi duruyor. Benim LCR metre konusunda önerdiğim MASTECH'e ilave olarak bunu da ekleyebilirim.

 

[Omega]

Birkaç Yıldır kullanılan "Transistor Tester" isimi pekçok kompenenti test eden cihazlar var

Örnek :

https://www.aliexpress.com/item/2016-New-TFT-LCD-M328-Transistor-Tester-LCR-Diode-Capacitance-ESR-voltage-meter-PWM-Square-wave/32645287865.html

Bu cihazlar hiç test ettiniz mi ? Bunlar ESR de ölçüyor. İşe yaramazlarmı?

 

[taydin]

O cihazlar işe yarar. Ama eğer ölçülen şeylerin nasıl ölçüldüğünün teorisini ve her ölçümün anlamını biliyorsan. Örneğin mosfet'lerin multimetre ile nasıl ölçüldüğünü biliyorsun, ESR'nin ne anlama geldiğini ve önemini biliyorsun, diyot, transistör nasıl ölçülür biliyorsun, o zaman bu cihazı zaman kazanmak için kullanabilirsin. Ama işin teorisini bilmeden körü körüne bu cihazla komponent test edersen, seni çok kere yanıltabilir.

Şunu da gözönünde bulundurmak lazım. Bu tip amatör devrelerin ölçüm hassasiyeti çok iyi değildir. O yüzden yapılan ölçüm mantıklı mı değil mi bir "altıncı his" ile bunları kullanmak lazım.

Bir örnek: İyice kurumuş bir kapasitörü bu devreye tak, o kapasitörü direnç zannedebilir. Sen de onun direnç olduğunu varsayarak, kapasitör olması gereken yere direnç arar durursun Aynı şekilde darlington transistörü FET zannedebilir vs. Ama elindekinin kapasitör olduğunu veya darlington transistör olduğunu bilirsen, aletin saçmaladığını anlarsın ve daha farklı manuel yöntemlerle komponenti incelersin.

 

[ozgurece-TA3HGU]

Geçen yıl Timur hocamızın önerisi ile cihazı satın almıştım. Kapasitör ölçümlerinde diğer standart ölçü aletlerinin ne kadar farklı değerlerde ölçüm yaptığını geçen zaman içinde tecrübe etmiş oldum. Standart ölçü aleti 470 uF kapasitörü sağlam gösteriyor. Düşünün ki onarım yaptığınız üzerinde uzun süre çalıştığınız mainboard da sorunlu olabilecek kapasitörleri çıkartıp ölçüyorsunuz. Eğer standart ölçü aletleri ile kapasitörleri ölçüp karar veriyorsanız işiniz iş.

Bakın aşağıdaki resimlerde elimdeki tüm ölçü aletleri ile 470 uF kapasitörü ölçtüm. (Kapasitör Next 3D uydu cihazı tuner bölümünden söküldü)
En son LCR metre ile ölçüm yaptım. Tabiki Kapasitörün zaman içinde meydana gelen değer kaybı sonucundaki performansını gerçeğe en yakın çalışma değerini LCR metre bize gösteriyor. Resim paylaşımını aşağıda ekledim.

Timur hocamın değerli açıklamalarını bu başlık altında topladım.
Ben bunları biliyorum, okumama gerek yok düşüncesinde olanlar dikkate almasınlar.
Bence çok değerli bilgiler.

İyi bir multimetre ile kapasite ölçebiliyoruz, peki LCR metrelerin kapasite ölçümü konusunda standart multimetrelere göre bir avantajı var mıdır?

Çok büyük avantajları vardır. Gene direnç ölçümünde olduğu gibi, hem çok küçük değerli kapasitelerin, hem de çok büyük değerli kapasitelerin ölçülmesine imkan veriyor. Dirençlerden farklı olarak, çok küçük ve çok büyük değerli kapasiteler, pratikte yaygın olarak kullanılır. Örneğin 100 pF kapasitelerle 10,000 uF kapasiteleri devrelerde sıklıkla görürüz. RF devrelerinde, birkaç pF mertebesinde kondansatörler çok daha yaygın kullanılır. Bu tip kondansatörleri, standart multimetrelerin kapasite ölçme kademeleri hassas bir şekilde ölçemez.

Ayrıca LCR metreler, kapasitelerin AC voltajlardaki karakteristiklerini de belirleyebilir. Örneğin, eşdeğer seri direnci (equivalent series resistance, ESR), yayma faktörü (dissipation factor, D), empedans (Z), empedans faz açısı (θ), kalite faktörü (Q) gibi temel AC karakteristiklerini ölçebiliriz. Peki bunlar

ne zaman lazım? Cihaz tamiratı yaparken bir kondansatörün sağlam olup olmadığını anlamak için sadece kapasitesini ölçmek yeterli değildir. ESR değerine de bakmalıyız. Kapasitesi normal görünen, ama yüksek bir ESR değerine sahip bir kondansatör, görevini yerine getiremez ve devrede ya hiç çalışmaz, yada sağlaması gereken performansı sağlayamaz. LCR metreler birçok kondansatör arızasını ortaya çıkarabilir.

Elektrolitik kondansatörler çoğunlukla aşırı yüksek ısıda çalışmaya bağlı veya elektrolitin kurumasına bağlı olarak ESR değeri kötüleşir. LCR metre ile de ESR ölçülebildiği için bu arızaları tespit edebiliriz.

Ama bazı kondansatör arızaları vardır LCR metre ile dahi tespit edilemez. Örneğin bazan kondansatörler akım sızdırmaya başlıyor. Bunu LCR metre ile direnç ölçümü yaparak ortaya çıkaramıyorsun, çünkü ancak belli bir voltaj olduğu zaman meydana geliyor. İşte böyle durumlarda bir de izolasyon test aleti de lazım .Kurumaya bağlı olarak kapasitörün plakaları birbirine yaklaşmış, o yüzden de kapasite değeri artmış. Ama plakaların yaklaşması nedeniyle de voltaj dayanımı azalmıştı ve 100 V altında ciddi sızıntı akımı vardı. Yani bir kondansatörü LCR metre ile %100 test edebiliriz dersek yalnış olur. Bir kondansatörü %100 test etmenin tek yolu, onu çalışacağı devreye monte etmek ve o devrede kendisinden beklenen performansı gösterdiğini gözlemlemek.

 

[taydin]

Merhaba Özgür. Kullandığımız forum yazılımında artık harici image hosting kullanmaya gerek yok. Direkt copy/paste ile görsel eklemek mümkün. Böylece image hosting sitesi gittiğinde senin görsellerin de gitmemiş olur. Mesela bu konuyu ilk açtığında eklediğin tüm görseller gitmiş artık.

Konulara kolayca görsel eklemek için şu konuya bakabilirsin:

Bir mesaja görsel eklemek

Örneğin internette gördüğünüz bir görseli yazdığınız mesaja ekleyeceksiniz. Normalde bunun yapılışı için standart ve genel olarak bütün forum yazılımlarında desteklenen metotlar var: 1) Görseli bir jpg, png gibi bir resim saklama formatında harddiske kaydedersiniz, sonra da mesajın altındaki...

mekatronik.org

 

[Endorfin35+]

Konu Kondansatör olunca arıza aramak için kondansatörleri ısıttığım geldi aklıma...Bazı teknikleri bir şekilde öğrenip tekniğin arkasındaki teorik kısmı göz ardı edebiliyor insan.

Besleme katlarındaki elektrolikit kondansatör arızalarını bulmak için beslemede enerji varken kondansatörler tercihen sıcak hava ile tek tek bir iki saniye ısıtılır. Bozuk olan kondansatör ısıtılırken (genellikle ve başka arıza yoksa) besleme birden ayağa kalkar ve çalışmaya başlar. Enerji kesilip tespit edilen kondansatör değiştirilir. Bu işlemde multimetre bile kullanılmaz.

Arızalı bir elektrolikit kondansatörün değerleri ısı ile iyileşme eğilimi gösteriyor.

Nedenini öğrenmek istiyor muyum? Hayır...

 

[tokai]

Sayın
ozgurece
En son mesajınızdaki test görsellerinde hangisi doğruya yakındır peki ?

 

[ozgurece-TA3HGU]

Cihazın özelliklerinde belirtilen ölçüm hata değerlerine göre UT612 nin diğer cihazlara göre gerçeğe en yakın değerleri gösterdiğini düşünüyorum. Tabiki % 100 kesin doğru bir ölçüm değerlerini görebildiğimizi düşünmüyorum.