Tabanca havyanın uç akımını dolaylı olarak ölçmek.

[taydin]

Elimde 250 VA olduğu belirtilen bir tabanca havya var. Bunun uçlarından geçen akımı soğuk iken ve hafif ısınmış iken ölçtüm. 250 A ile başlayıp hafif ısınınca 200 A altına iniyor. Ama uç tam ısındığında geçen akımı ölçemedim çünkü uç pens ampermetrenin çenelerine değiyor.

 

[taydin]

Ben de dolaylı olarak belirleyeyim akımı dedim ve şebekeden çekilen akıma baktım. Havyayı çalıştırdım, uç iyice ısındı ve bu durumda şebekeden 2.6 A gibi bir akım çekiyor. Şebeke voltajı da 220 V. Kafadan tuhaf bir durum ortaya çıkıyor, şebekeden çekilen güç 572 VA

Üreticisinin 250 VA dediği bir mal şebekeden nasıl oluyor da 572 VA güç çekiyor?

 

[Haze]

bu tip havyalarda kaybin cok fazla olmasi gerek sanirim, verdigi guc cikis gucu olabilir, trafolarin sarim sekline bakarsaniz, cok fazla kacak aki olacagini gorursunuz, en azindan toroid sacda boyle idi.

 

[taydin]

İkinci tuhaflık da şu:

Şimdi şebekeden çekilen güç 572 VA. Bu gücün büyük bir bölümünün ucu ısıtmaya gittiğini varsayıyorum. Mesela 500 VA ucu ısıtmaya gidiyor, 72 VA sı da havyanın gövdesini ısıtıyor diyelim. İçindeki trafonun verimini de 0.85 diyelim. Bu durumda çıkışa aktarılan güç 425 VA oluyor. Havyayı uzun süre ısıttıktan sonra uçtaki gerilimi ölçtüm, 0.4 VAC. Bu durumda sekonderden geçen akım 1062.5 A oluyor! Ama ben ölçtüğüm zaman soğuk iken akım 250 A sonra da hızla azalıyor. Bir yerde bir saçmalık var ama anlamadım

 

[taydin]

verdigi guc cikis gucu olabilir

Ona göre hesaplarsak gene sonuçlar tutarsız. 250 VA çıkış gücü, 0.4 V çıkış voltajı, geçen akım 625 A olması lazım.

 

[Haze]

bastada yazdim, bu havyalari normal trafo gibi dusunmeyin, sac pakette kullanmadigi bir yigin alan oluyor, kacak aki cok fazla oluyor, eski tip sac trafolu kaynak makinalari gibi, olcumunuze birsey diyemem, kucuk voltaj uzerinde yuksek akim olcmek biraz zordur.

 

[taydin]

O zaman belki şunu diyebiliriz: Bunun içindeki trafo, 250 VA lık bir trafo. Ama sekonderi efektif olarak kısa devre edildiği için şebekeden 600 VA güç çekiyor ve bu gücün de büyük bölümü trafonun kendisini ısıtıyor, az bir bölümü de ucu ısıtıyor. Ve trafo da gücünün çok üzerinde çalıştırıldığı için bu şekilde sürekli çalıştırılması mümkün değil. Kısa süreli kullanım ve arada dinlendirme şeklinde kurgulanmış kullanım senaryosu.

 

[cem61]

Ben de dolaylı olarak belirleyeyim akımı dedim ve şebekeden çekilen akıma baktım. Havyayı çalıştırdım, uç iyice ısındı ve bu durumda şebekeden 2.6 A gibi bir akım çekiyor. Şebeke voltajı da 220 V. Kafadan tuhaf bir durum ortaya çıkıyor, şebekeden çekilen güç 572 VA

Üreticisinin 250 VA dediği bir mal şebekeden nasıl oluyor da 572 VA güç çekiyor?

Timur hocam merhaba, sizin bu yanınıza istinaden, bende çocukluktan kalma weller tabanca havya vardı meraktan bende bir ölçüm yapayım dedim şebekeden tam ısınmada 0.55 Amper 90 wat çekiyor. Uç voltajı Aç 0.25V Havyanın üzerinde 100Va yazıyor.

 

[Haze]

O zaman belki şunu diyebiliriz: Bunun içindeki trafo, 250 VA lık bir trafo. Ama sekonderi efektif olarak kısa devre edildiği için şebekeden 600 VA güç çekiyor ve bu gücün de büyük bölümü trafonun kendisini ısıtıyor, az bir bölümü de ucu ısıtıyor. Ve trafo da gücünün çok üzerinde çalıştırıldığı için bu şekilde sürekli çalıştırılması mümkün değil. Kısa süreli kullanım ve arada dinlendirme şeklinde kurgulanmış kullanım senaryosu.

benim yorumum bu, farkli gorusler olabilir.

 

[frekans50]

Fazla kaçak akı olmasının faydası vardı. Çıkış kısa devre olsa bile trafo yanmıyor. Özel bir teknik diye hatırlıyorum.

@taydin, sizin ölçümler trafoya çok yakın olduğu için manyetik alandan etkilenmiş ve hatalı olabilir mi?

Pensampermetre belki sadece düz kablo için kullanılmalıdır

 

[taydin]

@taydin, sizin ölçümler trafoya çok yakın olduğu için manyetik alandan etkilenmiş ve hatalı olabilir mi?

Hmm olabilir belki ... İletkenler paralel ve ters akım taşıyor. Manyetik alanlar birbirlerini kısmi olarak iptal ediyor olabilir.

 

[taydin]

Evet iletkenler birbirine fazla yakın. Akım ölçümünde o yüzden büyük bir hata oluyor. Peki böyle bir senaryoda akımı nasıl ölçeriz? 1000 A lik bir şönt yok elimizde, başka ne yapabiliriz?

 

[Mikro Step]

Ucu sokup daha uzun daha kalin tel baglayip olcum icin mesafe kazanabilirsin.

Scopla sekonder voltajina bakmak lazim. Dalga formu sinusten uzak olabilir ve bu yuzden hesap tutmuyor olabilir.

 

[taydin]

İki yöntem geliyor aklıma:

1) Havyayı çalıştırıp bir süre sonra uç sıcaklığını ölç. Sonra da ucu sıcak hava ile aynı ısıya getirip direncini ölç. Buradan da akım hesaplanabilir.

2) Bir rogowski coil kullan ve bunu da tam havyanın ucuna yerleştir. Böyle yapınca, sağ ve sol iletkenlerin manyetik alanları, bobinin olduğu yerde tam olarak iptal olacaklar ve net olarak sadece uçtan geçen akımın manyetik alanı etki edecek bobine. Bilinen bir akım geçirip kalibrasyonu yap, sonra da uç sıcakken ölçümü tekrarla.

 

[taydin]

Ucu sokup daha uzun daha kalin tel baglayip olcum icin mesafe kazanabilirsin.

Scopla sekonder voltajina bakmak lazim. Dalga formu sinusten uzak olabilir ve bu yuzden hesap tutmuyor olabilir.

O da bir etkendir ama küçük bir etkisi vardır. Olması gereken ile olan arasındaki fark çok büyük, bunun sebebi ters paralel bağlı iletkenler. Uzun kalın tel bağlanabilir ama temas kalitesi değişik olacaktır. Bir de kalın da olsa telin ilave direnci de akımı etkileyecek. 500 A civarında akımdan bahsediyoruz.

 

[Mikro Step]

Mili ohmetre ile olcerek es dirence sahip daha uzun bir uc yapabilirsin.

Scopla voltaj formuna baktin mi?

Birde miliohmmetre ile ucun direnci olculup V/R hesaplanabilir.

 

[taydin]

Voltaj sinüse yakın. Histerezisten kaynaklanan bir distorsiyon var sadece

Birde miliohmmetre ile ucun direnci olculup V/R hesaplanabilir.

Benim 100 W olan kırmızı Weller'de 2.5 mm² NYA kullanıyorum. Onda dediğin gibi bakırın soğuk direnci ölçülebilir ve bakırın termal katsayısı belli olduğu için sıcakkenki direnci de bilinir.

Ama bu 250 VA olan havyada kendi özel ucu var. Bunda bakır kullanmıyorum, o yüzden sıcak direncinin ne olacağı belli değil, ısıtıp ölçmek lazım. Bu havyayı ben ya plastik kaynağında kullanıyorum, yada çelik bir plakaya lehim yapacağım zaman kullanıyorum, o yüzden bana olabildiğince yüksek ısı gerekiyor.

 

[Mikro Step]

Keske sekonderin efektif degerini de olcseydin.

 

[taydin]

Keske sekonderin efektif degerini de olcseydin.

Tam sıcaklığa getirerek ölçemedim, malum probu fazla ısıtmak istemedim. Ama 0.395 V lardan sonra çok yavaş artıyordu. Rigol DM3068 ile tam sıcaklıkta 0.400 V ölçmüştüm. Cihazların ölçüm toleransları dahilinde sonuç eşit diye düşünüyorum. Neticede multimetreler de belli bir crest factor'a kadar bozuk sinüslerin bile RMS'ini doğru ölçebiliyor. Zaten Rigol'ün bant genişliği de çok yüksek, 800 kHz, o yüzden bütün harmonikler de değerlendirmeye alınıyordur.

 

[Mikro Step]

Eger saf sinus olsaydi peak to peak 1.29 V efektif deger olarak 0.456V edecekti.

0.4v olctugune gore

P1=U1^2/R P2=U2^2/R

P1/P2= U1^2/U2^2 = 0.456^2/0.4^2=1.3

Bu durumda 572VA aslinda 440VA ediyor ama hala 250VA dan cok fazla.

Bu durumda primer tarafta akimla gerilim arasindaki faz farkina da bakmak gerekecek. Baska turlu bu kadar guc farki olamaz.

Transformatorun kacak enduktansi yuksek ise bu durumda akimla gerilim arasinda faz farki olmasi dolayisi ile de hesaplanan gucun bu denli farkli cikmasi normal.

Eger boyleyse kacak enduktansi nasil cok asiri yuksek sarmis olabilirler hic fikrim yok.

Pardon zaten gucler zaten VA imis. Bu durumda faz farki olayi yatti.