Bir olcu aletinin dogrulugu ve hassasiyeti

[Mikro Step]

Gunluk hayatta birbirine karistirilan bu iki tanimlayici ozelligi aciklamak icin hedefe atilmis oklarla ornek gosterilir.

Bosverin oku moku.

Bir olcu aleti gercek degere ne kadar yakin olcum yapiyorsa bu dogruluk hakkinda fikir verir.

Hassasiyet ise cihazin olcebilecegi en kucuk buyukluk olarak ifade edilebilir.

Ornegin her bir 1mV artisi olcebilen olcu aletinin hassasiyeti 1mVdur.

Olcu aleti 1mV hassasiyette olabilir fakat 10mV hata yapabilir. Bu durumda dogrulugu 10mV, hassasiyeti 1mV olcu aletimiz var demektir.

Dolayisi ile her zaman icin hassasiyet dogruluktan daha kucuk olacaktir.

Bir metal seridin ustune 1mm araliklarla cizgiler cizersek cetvelinhassasiyeti 1 mm demektir.

Bir metal seridin uzerine 1mm cizgiler cizdiniz fakat her 10mm aralikta 1mm kaydirma yaptiniz. Bu durumda 1/10 hatali cetveliniz var diye dusunebilirsiniz.

Bu durumda ne dogruluk ne de hassasiyet tek basina iyi bir tanim olmuyor.
Her ikisi birden verilirse ve her ikisi de cok kucuk ise cok iyi bir aletimiz var demektir.

 

[JKramer]

Digital Multimeter: What is the accuracy, range and resolution?

Using a multimeter that provides the right measurements is important. Knowing what those measurements mean is even more important. Accuracy and precision ensures the measurements you take will be useful; higher precision enables easier repeatability and higher accuracy means the your readings will b

www.fluke.com

Biz bazen kavramları birbiri yerine kullanıyoruz, ondan karışıyor sanırım. Aslında sitede yazdığı gibi precision yerine repeatability (tekrarlanabilirlik) desek daha iyi sanki: Accuracy-Doğruluk, Precision/Repeatability-Tekrarlanabilirlik, Resolution-Çözünürlük gibi.

Bence tekrarlanabilirlik için verdiği, tüfekle sıfırlama örneği güzel.

 

[taydin]

Hassasiyet ise cihazin olcebilecegi en kucuk buyukluk olarak ifade edilebilir.

Ornegin her bir 1mV artisi olcebilen olcu aletinin hassasiyeti 1mVdur.

Burada ölçme yerine "değişikliği algılama" desek bence daha doğru olur. "Ölçme" deyince olması gerektiği gibi tamamlanmış bir işlem gibi anlaşılıyor.

 

[mehmetaliözdemir]

Olcu aleti 1mV hassasiyette olabilir fakat 10mV hata yapabilir. Bu durumda dogrulugu 10mV, hassasiyeti 1mV olcu aletimiz var demektir.

istisnalar illa ki vardır ama dürüst bir üreticinin ürettiği 1mv hassasiyete sahip alt yapısı olan bir ölçü aletinin yine aynı elden çıkmış10mv hassasiyete sahip ölçü aletinden muhtemelen daha az hata yapacağı çıkarımı yapılabilir bence.
birisi 1 milivoltta ölçüm yapmaya çalışıyor ama diğeri 10mv altını algılamıyor bile.

aynı mantık şeritmetre örneği için de geçerli.
1cm ye 10 çizgi atabilen üreticinin metresinin, 1cm ye 100 çizgi atabilen teknojiye sahip üreticiden daha daha doğru olmasını beklemem ben.

 

[taydin]

istisnalar illa ki vardır ama dürüst bir üreticinin ürettiği 1mv hassasiyete sahip alt yapısı olan bir ölçü aletinin yine aynı elden çıkmış10mv hassasiyete sahip ölçü aletinden muhtemelen daha az hata yapacağı çıkarımı yapılabilir bence.

Bence de öyle. Ama burada belirleyici olan hatanın kaynağı. Eğer hata kaynağını kontrol edebilme şansın varsa, doğruluğun hassasiyetten 10 kat daha kötü olması çok da sorun olmaz. Mesela diyelim hata kaynağı ortam sıcaklığı. Bu genelde çok önemli ve belirleyici bir hata kaynağıdır. Eğer sıcaklığı sabitlersen hatayı çok büyük ölçüde azaltabilirsin. Yani yüksek çözünürlüğün faydasını görmüş olursun. Ama eğer hata kaynağı random gürültü ise, o zaman tabi yüksek çözünürlüğün hiçbir faydası olmaz. 1 mV hassasiyete sahip bir aletin doğruluğu 10 mV ise ve hatanın sebebi büyük ölçüde gürültü ise, o zaman o son haneyi yok varsay daha iyi. Neyseki multimetrelerde durum böyle değil.

Mesela ben şimdi bir deneme yapıyorum. Burada hem SMU nun hem de multimetrenin doğruluğu, ekranda gösterilen haneler kadar iyi değil. Mesela DM3068 in bu kademedeki doğruluğu %0.045, yani 2.25 mV hata yapar. Ama bu düzenek günlerdir çalışıyor ve multimetre ekranındaki oynama ortam sıcaklığına bağlı olarak sadece ± 60 μV değişiyor. Yani açıklanan hata oranına göre çok daha yüksek bir STABİLİTE var. Doğruluğu tam net bilmiyoruz, ekranda gösterilen değerlen gene tam doğru olmayabilir. Ama ortamdaki sıcaklık çok az değiştiği için çok yüksek bir stabilite var.

Artık benim DM3068 iyice oturdu ve dolayısıyla stabil hale geldi. Stabilitenin faydası çok büyük. Hatta en önemli kriter olduğu bile söylenebilir. Ben mesela bir kalibrasyon laboratuvarına gitsem ve her kademede tam olarak ne kadar hata yaptığını tespit ettirsem, sonra da içindeki kalibrasyon katsayılarını tekrar düzenlesem, artık bu alet ile çok daha düşük hatalarla ölçüm yapabilirim.