İlginç bir arıza tablosu

[taydin]

Bugün bir medya oynatıcısı ile testler yaparken, benim testler için yıllardır kullandığım Marantz PM6005 amfi cızırtılar çıkarmaya başladı ve kendisini kapattı. Amfinin fişini çektim tekrar taktım, amfi standby modda açıldı. Kumandası ile ON yaptım ve tekrar medya oynatıcısı ile test etmeye başladım. Bu sefer volümü iyice kıstım bakalım ne oluyor anlamak için. Volümü yavaşca açtım ve amfi volümü %30 lara gelince amfi gene aynı şekilde cızırdadı ve kendini kapattı.

Ulan amfiyi yaktık mı yav diye düşünürken, dedim acaba hoparlörlerden birisi kısa devre mi. İki hoparlörü de ölçtüm ikisi de normal empedans gösteriyor. Ben gene de hoparlörleri söktüm ve tekrar medya oynatıcısı ile çalmaya başladım. Hoparlörler takılı olmadığı halde, kulaklık falan da bağlı olmadığı halde, volüm %30 lara geldiği anda amfi kapatıyor kendini.

Tamam dedim amfiyi yaktık. Söktüm amfiyi, oturma odasındaki diğer amfiyi getirip yerine taktım ve kullanmaya başladım. Bu PM6005 de artık bir tamir projesi oldu diye düşünmeye başladım.

 

[taydin]

Sonra bir ara bir boşlukta amfiyi audio analizöre bağladım. Gene minimum volümden başladım arttırmaya, ama maksimum volüme geldiğim halde amfi kendini kapatmadı. Gayet normal çalışmaya devam etti. O zaman amfi sağlam, dedim herhalde benim medya oynatıcısında bir enayilik var.

Medya oynatıcısında 6 tane analog çıkış var. Daha önce sorun yaratan çıkışa değil de, başka bir çıkışa bağladım PM6005'i. Bu çıkış ile deneyince de gene hiçbir sorun olmadığını gördüm. Amfi kesin sağlam, ama medya oynatıcısının bir çıkışı bir şekilde amfiyi kapattırıyor

 

[taydin]

Medya oynatıcısının sorunlu olan çıkışını audio analizöre bağladım ve o çıkıştan 1 kHz, 400 mVrms gibi bir sinyal ürettirdim. Sinyal seviyesi her iki kanalda de normal görünüyor. Tek tuhaflık, sol kanalda istikrarlı bir şekilde çok düşük distorsiyon var (%0.004 gibi) ama sağ kanalda distorsiyon sürekli olarak değişiyor, %0.004 ile %0.2 arasında rastgele gidip geliyordu.

Çalışan çıkışı bağladım audio analizöre, hem sağ hem sol kanal tertemiz ve çok düşük distorsiyon var.

Bu sefer osiloskop ile sağlam çıkış ve sağ kanalı sorunlu olan çıkışı karşılaştırmaya başladım. DAC'a gelen dijital I²S sinyalde hiçbir sorun yok. DAC çıkışındaki diferansiyel sinyalde de sorun yok. DAC çıkışında yer alan opamp'li devrenin çıkışında da sorun yok. Opamp'den çıkış RCA'larına bakıyorum, gene her iki kanalda normal sinyal görüyorum. Kafayı yiyecem nasıl oluyor bu diye. Uzun süreliğine RCA çıkışını osiloskop ile kaydettim bir sorun göremiyorum.

Yani hem audio analizör hem de osiloskop düzgün bir sinüs gösteriyor sorunlu olan çıkışta. Tek fark, sorunlu çıkışta istikrarlı bir şekilde düşük distorsiyon yok, değişken bir distorsiyon var. Kulakla bir sorun da duyulmuyor, tertemiz 1 kHz ton duyuyorum. Hafif yüksek distorsiyonlu bir sinyal nasıl amfi kapattırır yav? Amfi distorsiyon ölçüp "ne lan bu, distorsiyon var, hadi bana eyvallah" mı diyor?

 

[taydin]

Bir süre meyda oynatıcı ile boğuştuktan sonra sorun anlaşıldı. Sorunlu olan sağ kanalın çıkışındaki 22 µF lık kuplaj kondansatörü kısa devre olmuş, o yüzden de çıkışa AC değil, DC voltajın üzerine binmiş olan AC gönderiyor!

İşte tam bu noktada alınması gereken dersi de belirteyim. Ölçüm yaparken, mümkün ise her zaman osiloskop girişini DC kuplajlı kullanmak lazım. Ben ölçüm yaparken hem audio analizör hem de osiloskop AC kuplajda idi ... Dolayısıyla ne audio analizörde nede osiloskopta kocaman bir DC voltajın amfiye gittiğini farketmedim. Amfi girişinde demekki DC bileşen algılayan bir koruma devresi var ve bu devre aşırı DC bileşeni algılayınca amfiyi kapatıyor.

Önceki prototiplerden birini organ bağışçısı olarak kullanıp oradaki kondansatörü söküp arızalı olanı değiştirdim, ve sorun halloldu.

 

[Sercan]

sağ kanalın çıkışındaki 22 µF lık kuplaj kondansatörü kısa devre olmuş

Bunu nasıl tespit ettin? Bence problemleri anlamak çözmekten daha kıymetli.

 

[taydin]

Bunu nasıl tespit ettin? Bence problemleri anlamak çözmekten daha kıymetli.

Bir kondansatörün bir ucundaki DC bileşenin diğer ucunda ortadan kalkmış olması lazım. Eğer hala duruyorsa bunun tek açıklaması kondansatörün kısa devre olması.