LDR Işık Şiddetini Ölçme

[StarLord]

Merhaba,

LDR (photoresistor) ile ışık ne kadar az ise led ile göstermek istiyorum. Şöyle ki yeşil, sarı, kırmızı led'lerim var ve ben ışık azaldıkça sırayla bunları yakmak istiyorum. Bir nevi karanlık metre gibi bir şey. IC kullanmak istemiyorum ve biri alternatif olarak LM3915 önerdi ama ben cidden bunu transistör, direnç vb. şekilde çözmek istiyorum tabii mümkünse.

Başlangıçta ışık olmayınca yanan bir led yaptım buradan şemaya bakabilirsiniz: Şema Bağlantısı sağ köşede Ortam Işığı yazan kısmı azaltarak ışık yokken ki durumu görebilirsiniz.

Ama yapabildiğim ışık yokken ki hali. 3 kademeli şekilde yapmak istiyorum ve fikirlerinizi merakla bekliyorum.

Teşekkürler.

 

[Gokrtl]

Pasif elemanlar ile sadece tek ışığı kontrol edebilirsin. Birden fazla ışık kontrol etmek istiyorsan ya opamp yada mcu kullanman gerek.

 

[TunahanC]

Işık yakma değil de ışığın şiddetine göre led söndürme desen, "Ledleri emitöre çek ve paralel olarak bağla. Önlerine de farklı büyüklüklerde dirençler yerleştir" derdim. Şema

 

[StarLord]

Evet, bir den fazla bileşenle daha iyi sonuç çıkıyor ve farklı büyüklüklerde dirençler ile, bunu yaptım ama pek tatmin etmedi ve devre giderek büyüyor: Şema Bağlantısı

 

[Mehmet.b]

Her LDR'nin çıkışı komparatöre girmeli, komparatör çıkışları ile de ledler sürülmeli.
Belli kademelerde ilgili led ya tam yanmalı ya tam sönmeli. Parlaklık seviyesinden anlaşılmaz.
Bu nedenle ya özel entegre ya da komparatör kullanmak uygun olacaktır.

https://tinyurl.com/2cgo7kn9

 

[birisim]

Şu şekilde belki yapılabilir.
Neden "belki"? İstenilen ışık seviyelerinde LDR dirençi bilinmiyor, ondan.

 

[Mehmet.b]

Şu şekilde belki yapılabilir.
Neden "belki"? İstenilen ışık seviyelerinde LDR dirençi bilinmiyor, ondan.

42594 eklentisine bak

Baz gerilimi yükselmesin diye; mesela, emiteri şaseye alsak, yükü kolektöre bağlasak olmaz mı?

 

[FM.88MHz]

Transistörsüz, entegresiz basit VU-Metre devrelerinden esinlenerek ve diyotların gerilim eşik değerlerinden yararlanmaya çalışarak kendimce bir deneme yaptım.

Şurada: https://tinyurl.com/294f9haf

Notlar:

1. Falstad LED için sarı renk seçeneği vermiyor, onun yerine mavi koydum.
2. Direnç değerlerini, yaptığım denemelere uygun olarak dengeleyici tarzda belirlemeye çalıştım.
3. Yazılanlar doğruysa, piyasadaki yaygın LDR'ler doğrusal (lineer) olmayıp, ışığa göre direnç değiştirirken hiperbolik bir eğri oluşturacak şekilde davranıyormuş. Ancak, Falstad'ın bu eleman için bize sunduğu kaydırma çubuğu doğrusal davranıyor. Yani, tam soldaki hâlini %100 karanlık kabul edince 100K, 1/4 kadar ilerletince 75K, ortaya getirince 50K ve 3/4'e getirince 25K veriyor. Belki bundan kaynaklanıyor olabilir; kurduğum devrede evet aydınlık artınca en sağdaki LED'den başlayarak sırayla sönüyorlar ama bu, ortam ışığı kaydırma çubuğunun en sağına yakın "dar" bir aralıkta gerçekleşiyor. Tabii ki LED'lerin parlaklık azalmaları daha doğrusal bir değişim izlenimi veriyor ama sönmeleri tam böyle değil.
4. En sağdaki mavi LED'in direnci, en azından görünürde biraz orantısız gibi duruyor. Bu da Falstad'ın bir cilvesi olabilir. Deneme yapılacaksa, oraya önlem olarak başlangıçta daha yüksek değerli (220-330 Ohm gibi) bir direnç takılabilir. Burada sorun tek başına LED'in parlaklığı değil, ne zaman kesime gideceğinin iyi ayarlanması.
5. Elinde daha donanımlı ve güvenilir simülatör bulunan arkadaşlar, aynı devreyi onun üzerinde de deneyebilir.

Sonuç olarak, farklı bir bakış açısı sunmayı amaçlayan bir deneme bu. Gerçek malzemelerle kurup denemeden, iddialı konuşmak zor.

 

[Mehmet.b]

Falstad'da ledler için 0.0 - 1.0 arasında ondalıklı değerler vermek mümkün. Kırmızı-> 1.0, Yeşil->1.0, Mavi->0.0 yapılabilmekte. Oranını istediğiniz şekilde oynarsınız.

 

[birisim]

Baz gerilimi yükselmesin diye; mesela, emiteri şaseye alsak, yükü kolektöre bağlasak olmaz mı?

Bu durumda BJT akım kazanç modunda çalışır ve kollektörde gerilim kontrölü (LED tetiklenmesi gerilime dayallı) sağlanamaz.
Çözüm olarak emittere akım kontrölü için direnç bağlanırsa kollektörde de direnç gerekecek. Bu dirençin üzerinden geçen akım ise BJT gerilim kazanç modundan çıkmaması için LEDlerden daha fazla olmalı.

Tabii şema çok basit. LEDlerin tetiklenme gerilimi zener değerlerine bağlı ve LED ışık değerleri farklı olur(bu sorun çözülebilir tabii ama komponent sayısı artar).
Ayrıca ölçülmesi istenilen ışık güçüi gereken seviyeye ulaşmadan önce LEDler hafifçe ışık saçmaya başlar (zenerleri az olsa bile üzerinden akım geçirir).
Bunun dışında ortam ısısına bağlı Vbe değişir ve LED tetiklenme gerilimleri de kayar.

İdealde önerdiğiniz OPAMP çözümü daha iyi olur tabii. Veya ucuz mcu'da ADC veya PWM-comparator ile daha doğru ve esnek çözüm üretilir.
Lakin başlıkta paylaşılmış şemaya bakınca, önce konu sahibinin bu tür çözümlere açık olduğunu duymak isterdim.

 

[Mehmet.b]

Komparatorsüz çözümlerde, iki seviye arasında led parlaklığı değişecektir. Bu isteniyorsa sorun yok.

Komparatörlü:

https://tinyurl.com/259xmu49

 

[StarLord]

Herkese teşekkürler, örnekleriniz ve fikirleriniz oldukça ilham verdi. Aslında neden böyle bir yol izlediğime gelince delikli plaket üzerinde çalışmaya başladım ve elimdeki malzemeler ile böyle bir şey yapmak aklıma geldi. Mikrokontrolcü ve led sürücü işimi çok kolaylaştırırdı ama böyle temelden yapmak istedim (ve oldukça ucuza). Ama bileşenler arttıkça işin zorluğunun da artacağını hesaba katamadım tabii.

 

[birisim]

Şu şekilde yapılsa biraz çözülmüş olur:

BJT lerle Schmidt triggeri de yaparlar. Ona kumparator da denilebilir.
Her led için birer tane kullanmak şartıyla.

 

[FM.88MHz]

Falstad'da ledler için 0.0 - 1.0 arasında ondalıklı değerler vermek mümkün. Kırmızı-> 1.0, Yeşil->1.0, Mavi->0.0 yapılabilmekte. Oranını istediğiniz şekilde oynarsınız.

Buraya yazmadan önce, birden fazla renge "1" vererek karışım elde etme özelliğini keşfetmiştim ama ondalık değer aklıma gelmemişti, teşekkür ederim.

Karışımı şu yüzden denedim...
Yanlışım varsa, siz veya diğer arkadaşlar düzeltebilirsiniz; renklerle ilgili şu bilgiye sahibim: Kırmızı, sarı, mavi temel renkler ve bunlar elde bulunmak zorunda. Yani, başka renklerin karışımı (toplamı) yöntemiyle elde edilemezler. Örneğin bir ressam, paletinde sarı ile maviyi karıştırıp yeşil elde edebilir ama maviyi bu yöntemle elde edemez.

Ancak, karışım (toplam) dışında bir de çıkarma (fark alma) yöntemi var. Bu yöntem ise yalnızca dalga (ışık) söz konusu olduğunda uygulanabiliyor. LED aydınlatmalı renkli ekranda aynı şey geçerli mi bilmiyorum ama eski tüplü renkli ekranlarda 3 renk kullanılıyordu: Kırmızı, yeşil, mavi. Burada sarı, yeşil ile mavinin farkından elde ediliyordu.

İşte ben de belki kandırırım diye Falstad'da yeşil ve maviyi beraber kullanmaya çalıştım. Hatta (hani belki fark alır diye) yeşili "1" maviyi "-1" verdim, kandıramadım.

Falstad özelinde konuşursak, sarı renkli LED elde etmek için bir hile biliyor musunuz?

 

[taydin]

@Mehmet.b renk standartları ile ilgili mesajlar ayrı bir konuya taşındı. İlk mesajı ve başlığı uygun bir şekilde düzenleyebilirsin.