Plaketlerin mekanik olarak işlenmesi

[taydin]

Plaketi mekanik olarak işlerken kullanılması gereken kesici/delici aletlerin türü, plaketin hangi malzemeden yapıldığına bağlıdır.

Eğer plaket pertinaks ise (kahverengi ve sarı renklerde yaygın olarak satılmaktadır ve fiyatı ekonomiktir), her türlü HSS matkap ucu ile delinebilir. Gene HSS veya sertleştirilmiş metal testerelerle kesimi yapılabilir.

Ama eğer plaket epoksi kullanıyorsa (açık yeşil renkli ve kısmi olarak seffaf), bu plaketi tungsten karbür (veya sanayi ağzı ile elmas) matkap ucu ile delmek lazım. Eğer HSS matkap ucu ile delerseniz, birkaç delikten sonra matkabın köreldiğini ve en sonunda zorlanarak aşırı ısınmaya bağlı olarak kırıldığını göreceksiniz. Epoksi plaketlerin mekanik dayanımı çok yüksektir, o yüzden bu plaketleri keserken HSS veya sertleştirilmiş metal testere de kullanılamıyor. Bir metal testere ile 20 cm epoksiyi daha kesemeden testere körelecektir.

Epoksi plaket kesim için de gene tungsten karbür veya elmas testere kullanmak lazım. Veya CNC ile çalışılıyorsa, kesim için tungsten karbür freze ucu da kullanılabilir.

Bazıları, baskı devreyi kesmek için kağıt giyotinleri kullanıyor. Bu, hem pertinaks için hem de epoksi için önerilmez. Pertinaks'ta çatlamalara sebep olur. Epoksi ise, giyotin bıçaklarını kısa zamanda köreltip bozacaktır.

 

[taydin]

Plaketi delerken kullanılacak matkabın devir sayısı, matkap çapına bağlıdır. Ama genel olarak 1 mm ve aşağısı matkaplarda devir sayısının 10,000 devir/dak dan aşağı olmaması lazım. Daha düşük devirlerde çalışılması zorunlu ise (eldeki matkap bu devirlere çıkamıyorsa) o zaman delikleri çok yavaş ilerleyerek ve sık sık matkabı delikten yükseltip talaş temizleyerek yapılmalı.

Matkabın, delici motora çok iyi merkezlenmiş bir şekilde bağlı olması gerekir ve çalışırken titreşimin minimum olması lazım. Aksi halde özellikle çapı 1 mm den küçük olan matkaplar sık sık kırılacaktır.

 

[taydin]

Benim kullandığım motor, Proxxon'un 20,000 devir/dak ya çıkan IBS/E modeli. Delikleri çok iyi bir şekilde merkezleyerek delebilmek için, motorun uygun bir matkap standına bağlı olarak kullanılması gerekir. Serbest elle delindiğinde hem bu merkezleme çok iyi olmayacaktır, hem de özellikle 1 mm den daha küçük çaptaki matkap uçlarının kırılma ihtimali çok yüksek olacaktır.

Yalnız bendeki IBS/E nin pensi biraz sıkı gibi. Gevşetildikten sonra bile matkap ucunu takıp çıkarmak zor oluyor. Benim elimdeki cihaza özgün bir durum mudur yoksa genel olarak Proxxon'larda bu durum var mıdır bilmiyorum.

 

[taydin]

En yaygın gereken matkap uçları şunlardır:

0.8 mm (düşük güçteki çoğu delik montajlı komponentler vs)
1.0 mm (watlı dirençler vs)
1.2 mm (regülatörler, yüksek kapasiteli elektrolitikler vs)
1.5 mm (yüksek akımlı köprü diyotlar vs)
3.0 mm (civata delikleri vs)

Benim önerim, set halinde matkap almaktansa, gereken çaplarda belli sayıda elmas matkap satın almak. Örneğin 0.8 mm çapında matkap ucundan 5 adet veya 10 adet alınabilir. Set alınınca o setin içindeki matkaplardan büyük çoğunluğu belki de hiç kullanılmayacak. Kullanılanlar kırılınca zaten tek olarak alınması gerekecek, o yüzden baştan sadece gerekenleri almak daha mantıklı.

 

[KAZIMUGUR]

Umarım yanlış anlaşılmam.
Pcb üzerine çok emek ve zaman harcandığını gördüğüm için yazayım dedim.
Adı ve markası ne olursa olsun plaketler epoksi türleridir ve hepside benzerdir.
Fark oluşturan şey ise epoksi arasındaki elyafdır ve %95 cam elyaftır.
Yanmaz ! denilenlerlerde yandıktan sonra ( kendiliğinden söner ) ( yanmaz plastik yok ) geriye elyafları net biçimde gözükür , bu plaketin dağılmamasını veya imalat esnasında mekanik olarak bozulmamasını sağlar.
HSS matkap uçları en fazla 3000 devir de kullanılmalıdır .
Orta kalite uçlar bile 1000 devirlerde çok rahat iş görür.
Tabii öyle 20000 devirde , tereyağına giren kızgın demir gibi değilde uygun hızda.
Ve pcb delerken normal hızlar yeterli iş zamanı sağlar.
Karbür uçlar çok stabil bağlanırsa kullanılabilir.;
Yani dönme ekseninde hiç boşluk olmayacak pens olacak ve tam eksende dönecek gibi.
0.2-03 mm gibi matkap uçları ile via ları deliyorum .
HSS uçlarımda körelme görmedim ve kullandığım pcb ler çoğunluk FR4 sınıfı.

MTE takımları veya Sandvik gibi kalite markaların ürünlerini kullanırsanız sorun yaşamazsınız.
Testere ağzını elde pcb kesme ile köreltemzsiniz.
Testere kolu satanların üzerinde gelen şeyleri hemen çöpe atın kullanmayın.
Pcb keserken 20-50mm çaplarında dremel gibi daire testereler kullanıyorsanız max 3000 devri geçmeyin ağız ısınır ve körelir.
Malum hss ısınınca yumuşar ama soğuyunca tekrar havada ( suyunu alır) sertleşir ama artık körelmiştir bu yüzden iş görmez.
O yüzden ısıtmamaya özen gösterin işin srrı bu.
Çok sayıda diyorsanız o zaman testere türü şeyler değilde V groove cutter diye bilinen şeyleri kullanmak lazım.
Bunlar kenarları son derece ince bıçak gibi ve dişleri olmayan genelde karbür diskler.
Amatör işi değil.
Benzeri teknik plaket ısıtılır ve metal şerit ( cetvel gibi ) desteğinde her iki tarafa maket bıçağı ile bir kaç kez çizik atılır.
Tamamını kesmeye gerek yoktur.
Hafifçe büktüğünüzde kolayca kırılır.

Cnc kullanılacak ise pcb programından alınan gerber dosyaları uygun programlarla kullanılır.
Mesela ben sadece delikleri cnc de deliyorum.
Mesela ares gerber çıktılarındaki drill kodları cnc ye gönderip keyifle seyrediyorum.

 

[taydin]

Yanlış anlaşılma diye birşey niye olsun? Eğer FR4 ü HSS ile delebiliyorsanız, demek ki iyi bir teknik bulmuşsunuz demektir. Herkesin farklı tecrübeleri olabilir.

Benim FR4 ve HSS ile yaptığım denemelerde matkaplar hep kısa zamanda köreldi. Metal testere ile FR4 kestiğim zaman da o testere kısa zamanda kullanılamaz hale geldi

 

[taydin]

Elimde Proxxon'un KS230 minyatür tezgah testeresi var. Üzerindeki bıçağı hiç kullanmadan direkt olarak Proxxon'un karbür bıçağını alıp takmıştım.

 

[KAZIMUGUR]

Modelcilik yapan bir arkadaşta görmüştüm öyle bir şey , devir yüksek ve ayar dimmer le yapılıyor.
Yukarıda yazdım özel teknik filan değil işin sırrı devir sayıları.
0.5 mm bile olsa karbür uçlar gibi yüksek devirler kullanılmaz hss lerde.
Epoksi değil cam elyafı köreltir.

IBS/E gibi oyuncakların yataklarına fazla güvenmeyin her ne kadar rulman olsada vibrasyon ve rezonans sorunu yüzünden enaz bir ( dip taraf ) kauçuk yatağın içerisindedir.
Ayrıca pensleri laf olsun diye penstir , adı pens kendi...
Cnc gibi oyuncaklarda pensler ERxx gibi adları olan şeylerdir.
Mesela

Buy er 11 and get free shipping on AliExpress

Buy low price, high quality er 11 with worldwide shipping on AliExpress.com

www.aliexpress.com

Yanlış bilmiyorsam karbür bıçak dediğiniz üzeri karbür tozları kaplı teneke olan disk.
Bu gibi şeyler çok amatör işler içindir. Az da olsa imkanı olanların bunlarla işi olmaz ayrıca çok pahalı satıyorlar.

Testerden kastimde kollu testere üzerindeki lama şeklindeki şeylerdi.
Daire şeklindeki testerelerin çapa bağlı olarak devirleri düzenlenmelidir.
Yani devir değilde açısal hız göz önünde bulundurulmalıdır.
Mesela 50 mm çap 0.5 mm kalınlık gibi bir şeyde max 2000 devir gibi.
500 devir bile rahat iş görür.
Yani bir şekilde ısınmamalıdır ( max 150 derece anlık )

 

[taydin]

Yanlış bilmiyorsam karbür bıçak dediğiniz üzeri karbür tozları kaplı teneke olan disk.
Bu gibi şeyler çok amatör işler içindir. Az da olsa imkanı olanların bunlarla işi olmaz ayrıca çok pahalı satıyorlar.

Fayans kesmek için kullanılan diskler gibi değil bu. Yekpare bıçak, ama malzemesi karbür. Şuradaki:

Proxxon'un pensi tabiki bir ER pensi ile kıyaslanamaz İnşallah fırsat olursa bir PCB CNC de yapmak istiyorum.

PCB artık Çin'de rahatlıkla yaptırılabiliyor, ama ben gene de herkesin bir kez de olsa kendisinin yapmaya çalışmasının faydalı olacağını düşünüyorum. Bu konuda uğraşırken, mekanik ile ilgili, kimya ile ilgili, öğrenilecek birçok ilave bilgi de olacaktır.

Hazır PCB tabiki kullanacağız, ama yapılışındaki detayları da bileceğiz.

 

[KAZIMUGUR]

Seri imalat yapan hazır kullanır.
Gece bir devre tasarladık ve hemen çalıştırmak istiyoruz.
Pcb imalatcısı ,değil çindistanlı babanın oğlu bile olsa gece kalkıpta sana pcb yapmaz.
Yani yapmayı bilmek faydalı değil mecburiyettir.
Mesela videolarda sık bacaklı oyuncakları lehimlerken havya ucuna lehim alırlar ve şöylece.. çekiverirler aaaa hiç bir birine değmemiş lehimler.
Evde yapılanda bir türlü olmaz,en az 2 tane birleşmiş bacak..
Olmaz çünkü evde yapılanda koruyucu kaplama yoktur çoğunluk ( istenirse yapılabilir ).
Kaplama ,pad lerin etrafında çukur ( havuz gibi ) oluşturur ve bu lehim içim yüzey gerilimi denen şey yüzünden her pad lehim damlacığı kendi havuzuna çekilir.
Hatta bu yüzden chip leri öylece ortalama koyarsın yerine ve ısıtınca hooop yerini buluverir kendiliğinden.
Olsun bizde tek tek lehimleriz ,eşeğe semeri ağır gelmez.
Hele birde TS100 havyan varsa.


Resimden yorum yapamayacağım ( karbürde pek öyle taş izleri olmaz ama neyse demek ki resim öyle ) ama solid karbür diyorsan evet yüksek devirler yapabilirsin.