Dimmer tarzı devreler geliştirirken, hazır devre kurmadan faz dilimleme testleri yapabilmek için, sinyal jeneratörünün şebeke voltajına senkron bir şekilde bir sinyal üretmesi lazım. Bu konuda, bunun nasıl yapılandıracağımızı anlatmaya çalışacağım. Öncelikle bize gereken ekipmanları listeleyelim:
1) Trigger out çıkışı olan ve şebeke voltajını referans alarak trigger üretebilen osiloskop (çoğu dijital osiloskopta bu özellikler vardır. Analog tüplü osiloskoplarda bu durum modele göre değişir).
2) Harici trigger kabul edebilen bir sinyal jeneratörü. Burada, sadece sinyal jeneratörünün hangi kriterleri sağlayacak şekilde yapılandırılacağını belirteceğim. Bu kriterler sağlamak için basılması gereke düğmeler veya menülerden bahsetmeyeceğim, çünkü bunlar sinyal jeneratörünün marka modeline göre çok büyük değişiklikler gösterir.
Öncelikle osiloskobun trigger menüsüne girip şebeke voltajını baz alarak trigger etmesini yapılandırıyoruz. Böyle yapınca, osiloskobun "Trig Out" yazan BNC çıkış konnektöründe 50 Hz lik bir pals görmemiz gerekiyor.
Sonra, sinyal jeneratörünü harici "Trig In" konnektöründen trigger alacak şekilde yapılandırıp pals üretme moduna sokuyoruz. Buna birçok sinyal jeneratöründe "burst mode" deniyor. Pals frekansını ise, şebeke voltajının hangi sıfır geçişinde işlem yapacağımıza göre değişen bir frekans değerine yapılandırmamız gerekiyor. Mesela ben tüm sıfır geçişlerinde işlem yapmak istiyorum, o yüzden frekansı 110 Hz seçtim. Burada mantıken 100 Hz seçilmesi gerekir gibi gelse de, çok az farkla yüksek bir frekans seçmek gerekli oluyor çünkü bir sonraki harici trigger sinyali gelmeden işlemi bitirmemiz gerekiyor. Tam 100 Hz seçersek bir sonraki trigger'i kaçırma durumu oluyor ve sadece yükselen veya düşen sıfır geçişlerinde işlem yapılmış oluyor.
Aşağıda benim kullandığım sinyal jeneratörünün yapılandırma ekranlarını görüyoruz. Başka sinyal jeneratörlerinde menüler tamamen farklı olsa da parametreler üç aşağı beş yukarı aynı olacaktır
Dalga şekli olarak "pulse" seçiyoruz. Ben SSR süreceğim için 5 V luk bir çıkış seviyesi seçiyorum. Tek pals üretilmesini istiyorum ve pals genişliğini de 0 - 10 ms arasında ayarlayacağım.
Sinyal jeneratör çıkışını HiZ olarak yapılandırıyorum ve aynı zamanda çıkış sinyalinin "invert" edilmesini, yani 180 derece ters çevrilmesini istiyorum. Neden? Çünkü faz dilimleme kontrolünde belli bir gecikmeden sonra TRIAC aktive edilecek. O zamana kadar pals istemiyoruz.
Sonra sinyal jeneratörünü "Burst" moda sokuyoruz
Son olarak da trigger menüsüne girip trigger kaynağını "external" yapıyoruz. Slope olarak da rising veya falling seçilebilir, zaten pals çok dar, bizim uygulama için fark etmiyor. Trigger level olarak da 3.3 V seçiyorum. Osiloskop modeline bağlı olarak trig out çıkışı 3.3 V veya 5 V verebilir. Bu ayar her iki durumu da kapsıyor.
Bu ayarları yaptıktan sonra istediğimiz sonucu alıyoruz. En üst sinyal osiloskobun Trig Out çıkışı, ortadaki de sinyal jeneratörünün şebekeye senkron olarak ürettiği ve tam olarak sıfır geçişlerinde başlayan faz dilimleme sinyali, alttaki sinyal de şebeke voltajı.
1) Trigger out çıkışı olan ve şebeke voltajını referans alarak trigger üretebilen osiloskop (çoğu dijital osiloskopta bu özellikler vardır. Analog tüplü osiloskoplarda bu durum modele göre değişir).
2) Harici trigger kabul edebilen bir sinyal jeneratörü. Burada, sadece sinyal jeneratörünün hangi kriterleri sağlayacak şekilde yapılandırılacağını belirteceğim. Bu kriterler sağlamak için basılması gereke düğmeler veya menülerden bahsetmeyeceğim, çünkü bunlar sinyal jeneratörünün marka modeline göre çok büyük değişiklikler gösterir.
Öncelikle osiloskobun trigger menüsüne girip şebeke voltajını baz alarak trigger etmesini yapılandırıyoruz. Böyle yapınca, osiloskobun "Trig Out" yazan BNC çıkış konnektöründe 50 Hz lik bir pals görmemiz gerekiyor.
Sonra, sinyal jeneratörünü harici "Trig In" konnektöründen trigger alacak şekilde yapılandırıp pals üretme moduna sokuyoruz. Buna birçok sinyal jeneratöründe "burst mode" deniyor. Pals frekansını ise, şebeke voltajının hangi sıfır geçişinde işlem yapacağımıza göre değişen bir frekans değerine yapılandırmamız gerekiyor. Mesela ben tüm sıfır geçişlerinde işlem yapmak istiyorum, o yüzden frekansı 110 Hz seçtim. Burada mantıken 100 Hz seçilmesi gerekir gibi gelse de, çok az farkla yüksek bir frekans seçmek gerekli oluyor çünkü bir sonraki harici trigger sinyali gelmeden işlemi bitirmemiz gerekiyor. Tam 100 Hz seçersek bir sonraki trigger'i kaçırma durumu oluyor ve sadece yükselen veya düşen sıfır geçişlerinde işlem yapılmış oluyor.
Aşağıda benim kullandığım sinyal jeneratörünün yapılandırma ekranlarını görüyoruz. Başka sinyal jeneratörlerinde menüler tamamen farklı olsa da parametreler üç aşağı beş yukarı aynı olacaktır
Dalga şekli olarak "pulse" seçiyoruz. Ben SSR süreceğim için 5 V luk bir çıkış seviyesi seçiyorum. Tek pals üretilmesini istiyorum ve pals genişliğini de 0 - 10 ms arasında ayarlayacağım.
Sinyal jeneratör çıkışını HiZ olarak yapılandırıyorum ve aynı zamanda çıkış sinyalinin "invert" edilmesini, yani 180 derece ters çevrilmesini istiyorum. Neden? Çünkü faz dilimleme kontrolünde belli bir gecikmeden sonra TRIAC aktive edilecek. O zamana kadar pals istemiyoruz.
Sonra sinyal jeneratörünü "Burst" moda sokuyoruz
Son olarak da trigger menüsüne girip trigger kaynağını "external" yapıyoruz. Slope olarak da rising veya falling seçilebilir, zaten pals çok dar, bizim uygulama için fark etmiyor. Trigger level olarak da 3.3 V seçiyorum. Osiloskop modeline bağlı olarak trig out çıkışı 3.3 V veya 5 V verebilir. Bu ayar her iki durumu da kapsıyor.
Bu ayarları yaptıktan sonra istediğimiz sonucu alıyoruz. En üst sinyal osiloskobun Trig Out çıkışı, ortadaki de sinyal jeneratörünün şebekeye senkron olarak ürettiği ve tam olarak sıfır geçişlerinde başlayan faz dilimleme sinyali, alttaki sinyal de şebeke voltajı.
