Çamaşır makinesi motoru tacho ölçümü – RPM ve PPR hesabım doğru mu? Değişik fikirler...

Sercan

--
Katılım
17 Mart 2019
Mesajlar
5,829
Elimde Selni U2.40.01.P.05-HU model bir çamaşır makinesi motoru var. Daha önce hiç böyle bir motorla çalışmadım. Hemen aşağıdaki gibi bir test ortamı kurdum. Tako sinyalini osiloskopa bağladım ve gerekli güvenlik önlemlerini de aldıktan sonra ölçümlere koyuldum.

Hemen bu noktada şu uyarıyı yapayım, doğru güvenlik önemlerini mutlaka alın. Yüksek devir ve ölümçül elektrik seviyleri var. Bütün sorumluluk size ait.

Tacho çıkışını ve motor devrini hem osiloskop hem optik takometre ile ölçtüm. Ortaya çıkan rakamlar ilginç oldu.

Osiloskop ölçümüm 3.6 kHz (3600 Hz) sabit frekans, Uni-T UT372D optik takometre ise 26926 RPM (doğrudan motor milinden) değerleri gösterdi.

Bu durumda osiloskop frekansını

[math]3600 \text{ Hz}×60=216000 \text{ darbe/dakika}[/math]
olarak

[math]PPR = \frac{216000}{26926} \approx 8[/math]
sonucuna varıyorum.

Yani sensör yaklaşık 8 pulse per revolution (PPR ≈ 8) veriyor.

Bu sonuç Uni-t optik takometre ile tacho verisi neredeyse birebir örtüşen

[math]RPM = \frac{216000}{8} = 27000[/math]
hesabına götürüyor.

Hesaplarla ilgili sanki herşey yolunda gibi ama bana gerçek olamayacak kadar hızlı geldi.

Boşta 27.000 RPM bu motor için normal mi? Her çamaşır makinesi motoru bu hızlarda mı çalışır?

Bir de yük altında bu değer ne kadar düşer?



Bu motoru babam odun kesmek için şerit (ya da daire) testre gibi birşey yapacağından hız ayarına ihtiyacı olduğunu söyledi.

Fakat kurcaladıkça farklı güzel işler de yapılabilir diye aklıma fikirler geliyor. Mesela hava üfleyici türbin filan yapılırsa iyi bir hava basıncı elde edilebilir.

Neyse sonuçta hazır devreler var ama ben biraz da tecrübe maksatlı kurcalıyorum. O nedenle aklınıza gelen fikirleri de duyamk isterim.



20250811_193231.jpg
ScreenImg(1).png
20250811_194657.jpg
20250811_194726.jpg
 
Bu bir üniversal motor. Bu motorlar eğer yüksüz çalıştırılırsa, devir giderek artar ve bu durum, sürtünmenin motor torkunu iptal ettiği noktaya kadar devam eder. Normalde üniversal motorlarda mile bir fan bağlıdır ve başka yük yok iken bu fan bir yük teşkil eder. Ama bu motorda fan da yok, o yüzden maksimum çalışma devrinin çok çok üzerine çıkıyor gibime geliyor. Bence bir daha çalıştırmayı deneme, parçalanıp şarapnel etkisi yapabilir ...
 
Bu kadar yüksek devire çıktığını öğrendiğim iyi oldu.
Taş bağlayıp kalem matkap uçları bileyecektim.
Taş parçalanır bu hızda.
 
Bu bir üniversal motor. Bu motorlar eğer yüksüz çalıştırılırsa, devir giderek artar ve bu durum, sürtünmenin motor torkunu iptal ettiği noktaya kadar devam eder. Normalde üniversal motorlarda mile bir fan bağlıdır ve başka yük yok iken bu fan bir yük teşkil eder. Ama bu motorda fan da yok, o yüzden maksimum çalışma devrinin çok çok üzerine çıkıyor gibime geliyor. Bence bir daha çalıştırmayı deneme, parçalanıp şarapnel etkisi yapabilir ...

Ben de bu hız karşısında hayretler içindeydim. Demek ki sebebi buymuş.

Bu kadar yüksek devire çıktığını öğrendiğim iyi oldu.
Taş bağlayıp kalem matkap uçları bileyecektim.
Taş parçalanır bu hızda.
Şu an tüm teknik detaylara hakim değilim ama yukarıdaki uyarıyı dikkate alıp mutlaka hız kontrolü yapılmalı.

Böyle bir durumda hız kontrol devresi şart. Ben de vakit bulduğumda aşağıdaki hız kontrol devresini yapıp, öyle ilerleyeceğim.

Projeyi geliştiren Saulius, faz dilimleme yöntemi ve PID kullanarak Arduino ile bir kontrolcü gerçekleştirmiş. Her şey açık ve net.


Makalenin ileride erişilememe ihtimaline karşı dosyalarını buraya da ekliyorum.

1754945545296.png
 

Ekler

Son düzenleme:
Bu kadar yüksek devire çıktığını öğrendiğim iyi oldu.
Taş bağlayıp kalem matkap uçları bileyecektim.
Taş parçalanır bu hızda.
Kesinlikle taşı parçalar, o tip taşlama motorları 2500,3000 rpm arasinda çalışırlar. Eğer yapmak istiyorum diyorsanız internette" RV20 kart "diye aratın,bu kartı kullanarak devir ayarı yapıp taşlama makinasi yapabilirsiniz.
 
Seri motor (üniversal motor da seri karakteristikli motordur) boşta anma geriliminde çalıştırılmaz. Sonuçları tehlikeli olabilir.

Okuduğunuz devir sayısı yüksek olsa bile mantıksız değil. Daha önce gördüğüm bir çamaşır makinesinde üniversal motor tambura bağlı büyük bir kasnağı çeviriyordu. Motor devri çok yüksek olmasa tambur da o kadar yüksek devirlerde dönemez.

Seri motorların devir sayısı yüke bağlı olarak büyük oranda değişir.

Ayrıca DC de de çalıştırabilirsiniz (sadece motorsa, ilave devreler içermiyorsa ve daha düşük gerilimle). 15-20 Voltta bile hareket edecektir.
 
Kesinlikle taşı parçalar, o tip taşlama motorları 2500,3000 rpm arasinda çalışırlar. Eğer yapmak istiyorum diyorsanız internette" RV20 kart "diye aratın,bu kartı kullanarak devir ayarı yapıp taşlama makinasi yapabilirsiniz.
RV20 karını aratırken birim forumda bir konuya denk geldim. @fide zaten benzer bir motoru ve kartını hibe etmiş. Üstelik konuyu bende beğenmişim. :yerlereyat1:

 
Seri motor (üniversal motor da seri karakteristikli motordur) boşta anma geriliminde çalıştırılmaz. Sonuçları tehlikeli olabilir.

Okuduğunuz devir sayısı yüksek olsa bile mantıksız değil. Daha önce gördüğüm bir çamaşır makinesinde üniversal motor tambura bağlı büyük bir kasnağı çeviriyordu. Motor devri çok yüksek olmasa tambur da o kadar yüksek devirlerde dönemez.

Seri motorların devir sayısı yüke bağlı olarak büyük oranda değişir.

Ayrıca DC de de çalıştırabilirsiniz (sadece motorsa, ilave devreler içermiyorsa ve daha düşük gerilimle). 15-20 Voltta bile hareket edecektir.
Evet ama benim internette gördüğüm devir kontrolleri genellikle 4000 RPM sınırlarında kullanılıyor.
 
Elimde Selni U2.40.01.P.05-HU model bir çamaşır makinesi motoru var. Daha önce hiç böyle bir motorla çalışmadım. Hemen aşağıdaki gibi bir test ortamı kurdum. Tako sinyalini osiloskopa bağladım ve gerekli güvenlik önlemlerini de aldıktan sonra ölçümlere koyuldum.

Hemen bu noktada şu uyarıyı yapayım, doğru güvenlik önemlerini mutlaka alın. Yüksek devir ve ölümçül elektrik seviyleri var. Bütün sorumluluk size ait.

Tacho çıkışını ve motor devrini hem osiloskop hem optik takometre ile ölçtüm. Ortaya çıkan rakamlar ilginç oldu.

Osiloskop ölçümüm 3.6 kHz (3600 Hz) sabit frekans, Uni-T UT372D optik takometre ise 26926 RPM (doğrudan motor milinden) değerleri gösterdi.

Bu durumda osiloskop frekansını

[math]3600 \text{ Hz}×60=216000 \text{ darbe/dakika}[/math]
olarak

[math]PPR = \frac{216000}{26926} \approx 8[/math]
sonucuna varıyorum.

Yani sensör yaklaşık 8 pulse per revolution (PPR ≈ 8) veriyor.

Bu sonuç Uni-t optik takometre ile tacho verisi neredeyse birebir örtüşen

[math]RPM = \frac{216000}{8} = 27000[/math]
hesabına götürüyor.

Hesaplarla ilgili sanki herşey yolunda gibi ama bana gerçek olamayacak kadar hızlı geldi.

Boşta 27.000 RPM bu motor için normal mi? Her çamaşır makinesi motoru bu hızlarda mı çalışır?

Bir de yük altında bu değer ne kadar düşer?



Bu motoru babam odun kesmek için şerit (ya da daire) testre gibi birşey yapacağından hız ayarına ihtiyacı olduğunu söyledi.

Fakat kurcaladıkça farklı güzel işler de yapılabilir diye aklıma fikirler geliyor. Mesela hava üfleyici türbin filan yapılırsa iyi bir hava basıncı elde edilebilir.

Neyse sonuçta hazır devreler var ama ben biraz da tecrübe maksatlı kurcalıyorum. O nedenle aklınıza gelen fikirleri de duyamk isterim.



43262 eklentisine bak43263 eklentisine bak43264 eklentisine bak43265 eklentisine bak
Bende bosch motor var,takometre ile ölçtüğümde 13.000 rpm çıkıyor. Ben bunu RV 20 kart ile kullanıyorum hız 200 rpm e kadar düşebilir en önemlisi tork da bir kayıp olmuyor. Eğer kart ile kullanmak isterseniz bağlantı şemasını verebilirim.
 
Seri motora yüklendiğinizde motorun çektiği akım arttığından makinanın ikaz devresinden (endüktör) geçen akım da artmış olur. Bu nedenle tork akıma göre karesel olarak değişir, devir de düşer.
 
Bende bosch motor var,takometre ile ölçtüğümde 13.000 rpm çıkıyor. Ben bunu RV 20 kart ile kullanıyorum hız 200 rpm e kadar düşebilir en önemlisi tork da bir kayıp olmuyor. Eğer kart ile kullanmak isterseniz bağlantı şemasını verebilirim.
İstersen yine de paylaş belki sonradan konuyu gören birinin işine yarar. Bende RV20 kart yok, zaten kurcalayabileceğim birşey yapmak isterim.
 
Rasgele bir motor üreticisinin değerlerine baktığımda en çok 16000 RPM dönüş görüyorum. Başka da kaynak yok gibi.



1754947786313.png
 
RV20 karını aratırken birim forumda bir konuya denk geldim. @fide zaten benzer bir motoru ve kartını hibe etmiş. Üstelik konuyu bende beğenmişim. :yerlereyat1:

RV20 karını aratırken birim forumda bir konuya denk geldim. @fide zaten benzer bir motoru ve kartını hibe etmiş. Üstelik konuyu bende beğenmişim. :yerlereyat1:

Şansızlık, internette var ama fiyat yok ,bir yerde 850 tl sanki Reşat altını. Bundan 3,4 sene evvel 20tl civarında idi.
 
İstersen yine de paylaş belki sonradan konuyu gören birinin işine yarar. Bende RV20 kart yok, zaten kurcalayabileceğim birşey yapmak isterim.
Bir ara çok merakımı çekmişti bu konu bende bu kartın şemasını çıkarmıştım.onu paylaşayım burada işi yapan tda1085c entegresi
 

Ekler

  • 20250812_002502.jpg
    20250812_002502.jpg
    446.4 KB · Görüntüleme: 19
O mekaniğin 27000rpm e dayanabilmesi bir mucize gibi geldi bana.

Zaten açıklanmış ama motorun boşta neden çok yüksek devire çıktığını kabaca bende yazmak istiyorum. Universal motor denen DC motorun field ve armature sargıları birbirine seri bağlı, spesifik olarak böyle olmasının güzelliği şu AC uyguladığınızda hem armature, hem field aynı anda terse döndüğü için sanki DC uygulamışsınız gibi aynı yönde dönmeye devam eder(küçük bir not, motor DC de de çalışır evet ama 220Vrms de çalışıyoe diye 220Vdc vermek doğru olmayabilir, belki bir gün bir tasarımcı AC ile besliyoruz zaten diyip indüktans üstünden akımı limitlemeye yönelik tasarıma girebilir, AC röleler böyledir.) sırf bu doğrudan AC beslenebilme özelliğinden dolayı çamaşır makinesi vs gibi beyaz eşyalarda tercih edilen bir motor tipi/tipiydi.

Herhangi bir motorun bir hızda dönerken ürettiği gerilim tamamen airgap flux a bağlı. Bu motorda field sargısından geçen akım ile airgap flux üretiliyor. Field sargısı ile armature seri bağlı yani aynı akım geçiyor, eğer motorda yük yoksa akım akmıyor çünkü tork üretmesi gerekmiyor(az miktarda olam kaybını karşılıyor ssdece) bu durumda airgap flux çok düşüyor, field weakening yapmışsın gibi oluyor. Kısacası uygulanan gerilimi endüklemek için makine sature olana kadar ya da gerilimi üretceği hıza çıkana kadar hızlanıyor.

Terminallere uygulanan gerilim = armatur direnci*armatur akımı + field direnci*field akımı + endüklenen gerilim

Endüklenen gerilim de flux ile, yani field/armatur akımı ile doğru orantılı.

Neyse ana soruya dönersek tachometrelerde PPR ibaresi kullanılıyor mu bilmiyorum ama evet mantık olarak hesap doğru. Hiç incelemedim ama bu motorların takometreleri ferrit magnetli diye düşünüyorum, bu durumda gördüğünüz o yüksek voltajalrım sebebi de normalin aşırı üstü hızda dönüyor olmanız. Gerilim üzerinden de hız hakkımds bilgi sahibi olunabilir böyleyse
 
Çok düşük ve yüksek devirlerde lineerliği bozulabilir gerilimin. Tako çıkışı sinüzoidal olduğuna göre frekansı da okuyabilirsiniz.
 
Gerilim devir iliskisi lineer olan AC Takolar cok ama cok pahali. Frekans devir iliskili takolar ise ucuz.

Normalde tako ile servo uygulamalarinda rpm bilgisinin otesinde anlik hiz bilgisi vermesi beklenir. Fakat camasir makinesinde buna ihtiyac olmadigi icin ucuz sensor kullaniliyor.
 
Bu motorla ilgili iki tane test yaptım.
Birincisi takometre çıkışını multimetre ve skop ile ölçtüm. 220AC uygulandığında motor hızını aldığında takometre çıkışların 60~70V sinüs dalga gördüm. Yani motor doğrudan şebekeye bağlıyken takometre çıkışlara dokunulursa çarpabilir.

İkincisi motor miiline iki tane mıknatıs bağladım. Endüktif sensör ile devir ölçmeye çalıştım. Motorun kontolde çıkmasını engellemek için 45V DC gerilim uyguladım ve 3350RPM devir ölçtüm.

Hurdacıda RV20 kart denk gelirse aklımda olsun.
 
Çamaşır makinası motorları kontrolsüz beslendiğinde sürekli hızlanma eğilimindedir. Teorik olarak sonsuz devire doğru gider. Bu nedenle tako bilgisi ile devir kontrolü yapılması gerekiyor. 1085c entegresi bu amaçla üretilmiş ama fiyatı ben baktığımda oldukça yüksekti. Hatta 1085c ile yaptığım kontrol kartı ile ahşap için zımpara kalınlık makinası yapmıştım bir adet. Hala kullanıyorum.
 

Çevrimiçi üyeler

Forum istatistikleri

Konular
8,117
Mesajlar
133,692
Üyeler
3,237
Son üye
YsnCnc

Son kaynaklar

Son profil mesajları

erdemtr55 taydin erdemtr55 wrote on taydin's profile.
Merhaba Taydin bey,
Gruba spms serisi yapıcak mısınız?
ben 3 sargılı toroid ile 2 adet flyback sürücek bir devre yapmayı düşünüyorum.size soracak sorularım vardı?
Mutluluğun resmi illa güzel çizilmiş tablo olmak zorunda değil.Bazen basit bir çizgi,doğru bir renk,yada küçük bir detay
Python Geliştirmeye eklediğim yapay zeka sunucusu, yeni başlayanlar için roket etkisi
Bir insanın zeka seviyesinin en kolay tesbiti, sorduğu sorulardır.
yapay zeka interneti yedi bitirdi, arama motoru kullanan, forumlara yazan kaldı mı ?
Back
Top