En ucuz multimetre ile deneyler

[taydin]

Megger ile şu ana kadar yaptığım deneyler bana şunu net bir şekilde gösterdi: AC voltajlar sözkonusu olduğundan, voltaj dayanımı testi için megger kesinlikle uygun bir test cihazı değil. Megger'ler DC ile ölçüm yaptığı için, en basit izolatörler bile rahatlıklı yüksek voltajlara dayanabilmektedir. Örneğin 5 kV'un atlayabilmesi için iki iletken arasındaki mesafenin 2 mm nin altına inmesi gerekiyor.

O yüzden burada 1200V ile yaptığım prob testlerinin bir anlamı yok. Bu 17 ₺ lik probu 5 kV ile de test etmiştim, izolasyon direnci 35 GΩ çıktı ve kesinlikle bir izolasyon delinmesi meydana gelmedi. Bu probların voltaj dayanımını test etmek için yüksek voltajlı güç kaynağını bitirmem lazım ve onunla AC altında test etmem lazım. Bakalım 1200VAC'de ne olacak

 

[taydin]

Yüksek voltaj güç kaynağının bitmesine biraz daha zaman var. Ama bu probların yüksek AC voltajlardaki durumunu da görmek istiyorum. O yüzden sadece trafoyu aldım, sekonderdeki iki 800VAC sargıyı seri bağladım. Sonra da varyak ile primere 142 VAC verdim. Bu durumda sekonderdeki iki sargıdan 1060VAC almış oldum.

Bu arada bu seviyedeki AC voltajlarda artık tam anlamıyla izolasyondan bahsetmek mümkün değil. Kapasitif etkiler nedeniyle her zaman akımın akacağı bir yol oluyor. Mesela şu anda trafoya enerji verilmiş durumda ve voltajı ölçerken multimetrenin sadece tek probunu sekonderin bir ucuna değidiriyorum ve ark meydana geliyor

 

[taydin]

İzolasyonu ölçmek için kurduğum düzenek aşağıda:

Trafonun seri bağlı iki sekonderinin uçlarında 1060VAC var. Problar da en olumsuz senaryoyu yaratmak için birbirlerine dolanmış durumda. Multimetre de mikroamper kademesinde akım ölçüyor. Görüldüğü gibi 4.2 µA akım geçiyor. Probların ucu açık olduğu halde bu akım niye geçiyor? Çünkü birbirlerine sıkı bir şekilde dolanmış olan prob bir kapasitör meydana getiriyor ve bu kapasitörden de 4.2 µArms akım geçiyor.

 

[taydin]

Şimdi burada hemen bir doğrulama hesabı yapalım. Geçen akıma göre probların teşkil ettiği kapasite değeri nedir hesaplayalım:

[math] I_C=\frac{V_C} {Z_C} [/math][math] Z_C=\frac{1}{2\pi\times{f}\times{C}} [/math]
Bu durumda:

[math] I_C=V_C\times{2\pi}\times{f}\times{C} [/math][math] C=\frac{I_C}{2\pi\times{f}\times{V_C}} [/math]
Ölçülen değerlerin yerlerine koyarsak:

[math] C=\frac{4.2\times10^{-6}}{2\pi\times{50}\times{1060}}=12.61\times{10^{-12}} [/math]
Yani ölçümlere göre probların gösterdiği kapasite 12 pF gibi.

 

[taydin]

Ama LCR metre ile, probların pozisyonunu fazla bozmadan ölçüm yaptığımda 22 pF gibi bir değer ölçüyorum.

Buradaki fark, UT139C nin AC mikroamper kademesindeki olası hata ile açıklanamıyor. Verilen hata oranı %1+3 count, yani gerçek değer 3.9 - 4.5 µA arasında olabilir. Ama 22 pF lık bir kondansatörün 7.3 µA çekmesi lazımdı. Burada muhtemelen multimetrenin varlığının yarattığı belirgin kaçak endüktansın etkisi var.

 

[taydin]

Neyse önemli değil. Önemli olan, bu en ucuz multimetrenin probları, hem 1000VDC nin çok üzerindeki voltajlara, hem de en az 1000VAC voltaja dayanıklı olduğudur. Ama yukarıda da belirttim, problar adi plastiktan yapılmış ve silikon problar gibi ısıya dayanıklı değil. Eğer bu probların izolasyonuna havya değecek olursa, o bölgede izolasyon neredeyse tamamen ortadan kalkacak ve artık 1000V DC/AC voltaja dayanıklı olmayabilecektir.

Yani problara zarar vermezseniz, bu problar 1000 V AC/DC ye dayanıklı diyebiliriz.

 

[taydin]

Lanet olsun! Aynı akım ölçümünü Elimdeki Rigol DM3068 ile yapayım dedim, DM3068 ekranında bir "matrix kayan yazılar" effekti meydana geldi ve artık DM3068 akım ölçemiyor Hem 200 mA kademesi gitti hem de 10 A kademesi.

 

[Omega]

Lanet olsun! Aynı akım ölçümünü Elimdeki Rigol DM3068 ile yapayım dedim, DM3068 ekranında bir "matrix kayan yazılar" effekti meydana geldi ve artık DM3068 akım ölçemiyor Hem 200 mA kademesi gitti hem de 10 A kademesi.

Belki sistem korumuştur manuelinde sorun giderme kısmında birşeyler vardır belki

 

[Omega]

Gerçi sende hepsi vardır da
Servise Manual linki

http://www.gotroot.ca/rigol/service%20manuals/DM3068_ServiceGuide_EN.pdf

Bölüm 5:Troubleshooting de
Sorunlar için "Help" yazısına 2 saniye basın falan diyor .Belki bir error kodu falan döndürür.

 

[taydin]

Belki sistem korumuştur manuelinde sorun giderme kısmında birşeyler vardır belki

Yok her iki akım kademesi de gidik. Diğer herşey çalışıyor.

 

[taydin]

İlginç gerçekten. DM3068 de UT139C de şebekeden izole. UT139C tamamen izole, DM3068 de kendi besleme katındaki trafodan dolayı izole. Herhangi bir yüksek voltaj piki falan da yemedi. Statik bir sekonder var ve uçlarında 1060 VAC.

Ortama olan kapasitif kuplajdan dolayı desem, aynı kuplaj durumu her ikisi için de sözkonusu. İkisi de masanın üzerinde duruyordu.

 

[Omega]

Self Test te birşey döndürüyormu?

(Linkte ki sayfada 2.başlıkta basılacak tuşları gösteriyor)
https://www.manualslib.com/manual/789392/Rigol-Dm3068.html?page=123

 

[Omega]

@taydin
Yani şu kısım

 

[taydin]

Yapmıştım self testi. Hata döndürmüyor ...

 

[taydin]

Neyse, bir eğitim değeri var en azından bu olayın Yüksek voltajlı devreleri kurcalarken masa tipi multimetre kullanmamak lazım! Bunun tamiri ile ilgili bir konu açacağım.

 

[ercanersoy]

Lanet olsun! Aynı akım ölçümünü Elimdeki Rigol DM3068 ile yapayım dedim, DM3068 ekranında bir "matrix kayan yazılar" effekti meydana geldi ve artık DM3068 akım ölçemiyor Hem 200 mA kademesi gitti hem de 10 A kademesi.

Multimetrenin içindeki sigorta kesmiştir veya akım ölçen devrenin bir bölümü veya tümü bozulmuştur. Bu kademeleri ayarlayan dirençler zarar görmüş olabilir.

 

[taydin]

Multimetrenin içindeki sigorta kesmiştir veya akım ölçen devrenin bir bölümü veya tümü bozulmuştur. Bu kademeleri ayarlayan dirençler zarar görmüş olabilir.

Girişte koruma amaçlı PTC, varistör ve spark gap'ler mutlaka vardır. Ama bunların hiç birisi benim testi yaptığım bir iki saniye içinde bozulmaz ... Aslında hiç birşeyin bozulmaması lazım. Ne giriş toprağa göre aşırı voltaj gördü (190 Vrms ve bu limitler dahilinde) nede aşırı akım gördü (var olan akım 4.2 µA civarı). Neyse cihazı toplayacağım ve bu ucuz multimetrenin geri kalan testlerini yapacağım. DM3068 sadece akım ölçümü sorunlu. Diğer özelliklerini kullanmaya devam edebilirim.

 

[ercanersoy]

Bir süre bekledikten sonra DM3068'de tekrar deneme yaptınız mı? Yapmadıysanız, küçük akımlarla yapmanızı öneririm. Multimetrenin içindeki koruma devresi bir süreliğine devreyi kesmiş olabilir.

 

[taydin]

Bir süre bekledikten sonra DM3068'de tekrar deneme yaptınız mı? Yapmadıysanız, küçük akımlarla yapmanızı öneririm. Multimetrenin içindeki koruma devresi bir süreliğine devreyi kesmiş olabilir.

Senin dediğin PTC resettable fuse denen komponentler. Bunlar atınca bir süre soğutmak gerekiyor ve sonrasında çalışmaya devam ediyorlar. Bunun giriş katında o tarz bir komponent yok. Normal PTC ve spark gap görüyorum. Bir yerlerde TVS tarzı koruma diyotları da vardır.

Yalnız PCB'nin tam vidalandığı yerde hafif bir eğiklik görüyorum. Sanki PCB aşağı doğru kasıntılı vidalanmış. O bölümü biraz daha söküp mikroskop altında inceleyeceğim.

 

[taydin]

Evet DT-830 un testlerine devam edelim.

DCV kademesinde açıklanan doğruluk %1 + 2D ve %1.5 + 2D arasında değişiyor.

200 mV kademesinde minimum çözünürlük 100 µV ve hata da 2D olduğuna göre, bu multimetre ile 1 mV ölçtüğümüz zaman 0.8 mV ve 1.2 mV arasında bir değer ölçeceğiz, yani %20 gibi bir hata sözkonusu olacak. 1 mV verip ölçünce belirtilen bu tolerans verisini sağladığını görüyorum. Ama milivoltlarla işi olan birisinin alacağı bir multimetre olmadığı da açıkça görülüyor.

2000 mV, 20 V, 200 V kademelerinde ise kademenin tam ortasındaki değeri verdim ve gene belirtilen tolerans verilerini sağladığını görüyorum. 1000 V kademesini ölçmedim daha çünkü tüm testleri bitirmeden bozmak istemiyorum