Evde Debian 12 ile kendin yap NAS (Network-attached storage) denemeleri.

[Sercan]

Bu konu öncesinde OpenMediaVault ile çok kısa bir denemem oldu. Merak edenler aşağıdaki linkten inceleyebilir.

Evde NAS (Network-attached storage) denemeleri, TrueNAS ya da OpenMediaVault?

Bu içeriğin asıl amacı evde NAS sunucusu kuruluduğunda neler olabildiğini gözlemlemektir. Daha önce yapmadığım birşey olduğu için herhangi bir yatırım yapmadan önce olabilecekler hakkında fikir edinmeye çalışıyorum. --- Ben normalde bulut tabanlı yedekleme işlerinden hep kaçındım. Veri...

mekatronik.org

Aslında çok uzun zamandır iş için 3-2-1 yedekleme politikasını takip ediyorum ve bununla ilgili bir sorun yaşamıyorum. Fakat server fiyat ve hizmet kaliteleri beni başka arayışlara yönlendiriyor. Yurt dışından alınan hizmetler çok daha iyi ve ekonomik olsa da verilerimi yerel depolamayı tercih ediyorum.

Diğer yandan şahsi verilerimi de yedeklemek de önemli. Birçok defa kendi hatalarım yüzünden veri kaybettim. En son yanlışlıkla işletim sistemini bozduktan sonra kesinlikle bir NAS ihtiyacı hissetim. Bunun için kendin yap bir çözüme yöneleceğim ve Debian 12 minimal kurulumu NAS olarak kullanacağım. Hatta bunu bir sonraki adımda evdeki router yerine kullanmayı planlıyorum.

 

[Sercan]

Donanım olarak eksi bir ASUS P5G41T-M LX ankart, Intel Pentium E5300 2 çekirdek işlemci, 2GB DDR3 RAM ve 4 x 1 TB SSD SATA disk'im var.

Bu cihaza Debian 12'yi minimal olacak şekilde net install iso dosyasından kurdum. Minimal kurarken seçmeyi unuttuğum için kurulum sonrasında ssh bağlantısı kurabilmek için

apt install openssh-server

komutu ile ssh server kurulumu yaptım ve artık konsol aracılığı ile haberleşebiliyorum.

Diskleri kontrol ettiğimde sda (işletim sistemini kurulu olduğu birinci disk) ve OpenMediaVault ile yapılandırıdığım (sdb, sdc, sdd) RAID 5 olarak diğer 3 disklerimi sorunsuz görüyorum.

 

[Sercan]

Öncelikle RAID 5 yapılandırmasını temizleyeceğim ve bu işlemi komut satırından kendim yapacağım. Çünkü daha önce bunu arayüz ile yaptırdım ve gerçekte nasıl yapıldığını/yapılması gerektiğini bilmiyorum.

Adımlar son derece basit. Öncelikle umount ile (eğer mount edilmişse) disklerin bağlantısını kaldırıyoruz.

cat /proc/mdstat

ile mevcut durumu görüntülüyoruz.

mdadm kullanıp durduruyor ve siliyoruz.

mdadm --stop /dev/md0

mdadm --remove /dev/md0

Son olarak superblok temizliği yapıyoruz.

mdadm --zero-superblock /dev/sdb /dev/sdc /dev/sdd

diskleri tekrar kontrol ettiğimizde aşağıdaki gibi boşta görmemiz gerekiyor.

Şimdi RAID 5 yapılandırmak için ilerleyebiliriz.

 

[Sercan]

En başta fdisk ile partition oluşturmak gerekiyor. Her bir disk için

fdisk /dev/sdb

komutunu veriyoruz. Daha sonra ben yine

lsblk -f

ve

mdadm -E /dev/sd[b-d]

komutu ile kontrol ettim ve aşağıdaki gibi hepsinin oluştuğunu gördüm.

Şimdi bir RAID cihaz oluşturabiliriz. Bunun için kısaca

mdadm -C /dev/md0 -l=5 -n=3 /dev/sd[b-d]1

komunutunu kullanabiliyor muşuz ama aşağıdaki komut benim gibi acemiler için daha açıklayacı.

mdadm --create /dev/md0 --level=5 --raid-devices=3 /dev/sdb1 /dev/sdc1 /dev/sdd1

Herşey sorunsuz ilerlediğinde

mdadm -E /dev/sd[b-d]1

komutu ile Raid level ve Raid Devices adı altında oluşturduğumuz yapıyı görebiliriz.

Herşeyin senkronize olduğunu ve çalışmaya başladığını doğrulayabilmek için

mdadm --detail /dev/md0

komutunu veriyouz ve Active Devices Working Devices verilerinin uyumluluğunu kontrol ediyoruz.

 

[Sercan]

İşleme dosya sistemi oluştrarak devam ediyoruz.

mkfs.ext4 /dev/md0

Dosya sistemini de oluşturduktan sonra RAID 5 dizesini bir klasöre bağlamamız gerekiyor. Ben bunu mnt/raid5 yolunu tercih ettim.

mkdir /mnt/raid5
mount /dev/md0 /mnt/raid5/
ls -l /mnt/raid5/

Şimdi her bilgisayar açıldığında disklerin aynı noktaya bağlanması için fstab dosyamızı düzenleyeceğiz. Bunun için favori editörünüzü tarcih edebilirsiniz. Ben genellikle vi kullanıyorum.

Son olarak yapmamız gereken bir şey daha var. RAID 5 konfigürasyonumuzu kaydetmemiz gerekiyor. Aksi halde her defasında MD0 yerine farklı farklı sayılar alacaktır. Bunu sistemi yeniden başlatmadan önce mutlaka yapmak gerekiyor. Bunun için aşağıdaki komutu veriyoruz

mdadm --detail --scan --verbose >> /etc/mdadm.conf

Bütün bu işlemlerden sonra RAID 5'in sorunsuz çalışması gerekiyor. Bu işlemler için kaynak olarak şurayı kullandım.

 

[Sercan]

Bütün bu işlemlerden sonra işletim sistemi çalışmadı. Birşeyleri yanlış yapmış olmalıyım.

 

[taydin]

Seni root shell'e düşürmüş. Orada kontrol et durumu. Raid grubunu mount edememiş.

Veya şimdilik /dev/md0 aygıtını /etc/fstab dan çıkar ve manuel olarak mount et. Herşey oturduktan sonra otomatik boot ile mount ettiririsin.

 

[Sercan]

Normalde daha da çok uğraşırdım ama işler yoğun olduğu için şöyle ilerledim, neyi bozduğumu bulmak yerine basitçe sıfır kurulum yaptım.

Sıfır kurulumda bir öncekinde oluşturduğum RAID 5'i tanıdı. Bunu aynı şekilde fstab içinda bağladım sorunsuz çalıştı. Galiba bu da bana birşeyleri bozduğumu ya da beceremedimi gösteriyor.

Neyse daha sonra işi garantiye almak için fstab içinde mount ederken /dev/md0 şeklinde kullanılan cihaz adı yerine RAID 5 yapısına ait UUID'yi kullandım. Yeniden başlattım ve şimdilik herhangi bir sorun görünmüyor.

 

[Sercan]

RAID 5 yapısı içerisine nas ve music olmak üzere iki tane klasör oluşturup izinleri ayarladım.

mkdir /mnt/raid5/nas
chmod 777 /mnt/raid5/nas

Bunları ağda paylaşmak için Samba kurulumu yaptım.

apt update
apt install samba

Kurulum sonrasında sambayı yapılandırmak gerekiyor. Öncesinde yapılandırma dosyasının yedeğini aldım. Bu yedek bazı durumlarda dönüp ilk değerlere bakmak için faydalı oluyor.

cp /etc/samba/smb.conf /etc/samba/smb.conf.bak

Yedeği aldıktan sonra smb.conf dosyasını vi ile düzenledim.

vi /etc/samba/smb.conf

Benim durumumda ayaları aşağıdaki gibi yapmak yeterli geldi. Bu adımı siz kendinize göre düzenlemelisiniz. XXX.XXX.XXX. şeklinde yazdığım benim iç IP adresimin ilk üç blogu. Bunuda düzenlemeyi unutmayın.

[global]
   workgroup = WORKGROUP
   server string = Samba Server
   security = user
   hosts allow = XXX.XXX.XXX. 127.
   ;interfaces = enp2s0 lo
   guest account = sercan
   map to guest = bad user

[public]
   path = /mnt/raid5/nas
   guest ok = yes
   read only = no

[music]
   path = /mnt/raid5/music
   guest ok = yes
   read only = yes

Değişikliklerin geçerli olması için yeniden başlatıyoruz.

systemctl restart smb.service
systemctl status smb.service

 

[Sercan]

Not: Garip bir şekilde benim interface ayarını yapamadığım için geçersiz olarak ayarladım. Birde şu satır bir hataya mı işaret ediyor yoksa bilgilendirme mi anlamadım.

Dec 06 21:12:18 nas smbd[600]: [2023/12/06 21:12:18.630265, 0] ../../source3/smbd/server.c:1741(main)

 

[Sercan]

Sonuç olarak ağ üzerinden erişebildiğim iki klasörü oluşturmuş bulunuyorum. Bunlardan biri sadece okuma diğerine okuma-yazma yetkisi vermiş oldum.

 

[taydin]

O hata değil. Benim samba server sorunsuz çalışıyor, ama ilk çalışma anında, mod değiştirme durumunda, ve çıkarken log mesajlarını kırmızı olarak yazıyor.

 

[Sercan]

Şimdi NAS tarafında oluşturduğum klasörü ana bilgisayara mount ettim. Herşey çalışyor fakat şöyle bir durum var.

Örneğin

touch /mnt/raid5/nas/mekatronik.org_{1..10}

komutu ile 10 tane dosya oluşturuyorum. Paylaşımdaki nas klasörüne aşağıdaki gibi erişirsem bütün değişiklikleri ANINDA klasörde görebiliyorum.

smb://XXX.XXX.XXX.XXX/nas/

Fakat mount ettiğim adresten (/home/server/nas) erişirsem değişiklikleri görmek için (F5 ile) klasörü yenilemem gerekiyor.

Bunun çalışma presibi mi böyle yoksa ben bir hata mı yapıyorum?

mount etmek için kullandığım fstab komut satırı şu şekilde:

 //XXX.XXX.XXX.XXX/nas /home/sercan/server/nas/ cifs vers=2.0,credentials=/home/sercan/.smbcredentials,iocharset=utf8,gid=0,uid=0,file_mode=0777,dir_mode=0777 0 0

.smbcredentials dosyasının içi ise şu şekilde

username=USER
password=PASSWORD

 

[taydin]

hmm gene bir sorun var gibi duruyor Ben şimdi samba paylaşılan dizine bir dosya oluşturuyorum, windows explorer da hemen görünüyor. Siliyorum, windows explorer da kayboluyor.

 

[Sercan]

Ben doğru ifade edemedim sanırım.

Windows'ta \\IP ADRESİ\nas\
Debian'da smb://IP ADRESİ/nas/
Şeklinde erişirsem değişiklikleri anında görebiliyorum.

Windows'ta "Ağ Sürücüsüne Bağlan" seçeneği ile Bilgisayarım altına eklersem de anında görebiliyorum.


Fakat Debian'da fstab içine aşağıdaki komut ile paylaşılan klasörü home altında bir konuma bağlarsam, bağladığım klasörü açtığımda değişiklikeri anında GÖREMİYORUM.

 //IP ADRESİ/nas /home/sercan/server/nas/ cifs vers=2.0,credentials=/home/sercan/.smbcredentials,iocharset=utf8,gid=0,uid=0,file_mode=0777,dir_mode=0777 0 0

Garip bir şekilde Windows sorunsuz çalışıyor.

 

[taydin]

Sorunun ne olduğunu bilmiyorum, ama iki Linux arasında dosya paylaşımı için NFS kullanmak daha uygun olur. SAMBA nın amacı, linux ile windows'u konuşturmak.

 

[Sercan]

Aynı anda hem Samba hem NFS çalışır mı? Samba'nın şu an tek sorunu Linuxda mount point ile erişirsem değişiklikleri anında göremiyorum.

 

[taydin]

Eğer dizinler farklı ise aynı anda çalışır. Dizin tazelememesi kullandığın file manager'in bug'ı da olabilir. KDE deki dolphin'de nadiren görüyorum öyle bir sorunu.

 

[Altair]

Calisirda birini salt okunur yapmaniz lazim. Servislerin ikisi de yazmaya calisirsa sorun olusturur.

 

[Sercan]

Dizin tazelememesi kullandığın file manager'in bug'ı da olabilir. KDE deki dolphin'de nadiren görüyorum öyle bir sorunu.

Bu durumu test etmek için iki tane konsol ve bir Dolphin ekranı açtım.
Soldaki NAS sunucusu ve doğrudan 10 tane dosya oluşturuyorum.
Ortadaki alanda bilgisayarımdaki /home/sercan/server/nas (Mount point) yolunu inotify ile komut satırından takip ediyorum.
Sağdaki alan ise smb://IP/nas şeklinde bağlandığım Dolphin.

Garip bir şekilde inotify uygulaması da komut sarında bu değişiklikleri takip edemiyor. Oysa aynı program NAS sunucusu üzerinde doğrudan klasörü takip edersem sorunsuz gösteriyor.

Yani bu Dolphin hatası gibi durmuyor.