KiCAD ile LDR devre denemesi

[Mikro Step]

Soldaki isik oldugunda ledi yakar, sagdaki karanlikta ledi yakar.

 

[semih_s]

Devredeki OpAmp ve Transistörün model numaralarını ben göremedim, bu elemanları devrede çalışacak şekilde nasıl seçtiniz?

Yüksek akım, düşük gürültü, yüksek kazanç, yüksek hız, düşük offset voltajı vb. özel ihtiyaçlar olmadığı sürece lm358 her yerde iş yapar. İnput voltajları pozitif beslemeye yaklaşmamalı ve çıkış voltajının maximum çıkacağı değerin pozitif beslemenin 1.5V altına kadar olduğunu göz önünde bulundurmak yeterli. Datasheette "common mode voltage range", "input voltage range" diye geçer.

Transistör de led gibi düşük akımlı bir yük sürülecekse herhangi bir transistör çalışır. Onun dışında anahtar olarak kullanılacaksa transistör gaini ve çekilecek akım göz önüne alınarak, yeterli beyz akımını sağlayacak şekilde devre kurulur.

Olsa dükkan senin

Hocam ne var mesela? LM358 candır da inputları ve çıkışı GND'ye yeterince yaklaşan başka opamp da olur. komparatör olur. hatta komparatör çıkışı transistör gibi bile kulanılabilir. Bence LM311, LM393 ve LM358'i bir sonraki alışverişine eklemelisin.

 

[TA3UIS]

34471 eklentisine bak

Soldaki isik oldugunda ledi yakar, sagdaki karanlikta ledi yakar.

bu hangi programda çizilmiş?

 

[TA3UIS]

Hocam ne var mesela? LM358 candır da inputları ve çıkışı GND'ye yeterince yaklaşan başka opamp da olur. komparatör olur. hatta komparatör çıkışı transistör gibi bile kulanılabilir. Bence LM311, LM393 ve LM358'i bir sonraki alışverişine eklemelisin.

LM358L, UA741CP, TL071CP, LM358P elimde olanlar.

 

[TA3UIS]

Devre kurmadan önce bilmediğimiz bir transistör, OpAmp için mutlaka datasheeti incelenmeli galiba.

Transistör ve OpAmp için ele alırsak datasheet te hangi kısımlara bakmalıyız ve devreyi ona gör ekurmalıyız?

 

[Mikro Step]

bu hangi programda çizilmiş?

Çizimi sen yollamıştın. Paint Brush ile üzerinde oynadım.

 

[TA3UIS]

Datasheet incelerken örnek olarak aşağıdaki elemanların hangi özellikleri önemli ve bilinmeli?

LM358
BC547

 

[semih_s]

Devre kurmadan önce bilmediğimiz bir transistör, OpAmp için mutlaka datasheeti incelenmeli galiba.

Transistör ve OpAmp için ele alırsak datasheet te hangi kısımlara bakmalıyız ve devreyi ona gör ekurmalıyız?

Özel ihtiyaçlar yoksa besleme voltajı, "input voltage range" ve "output swing" bilmek yeterli. Bu verileri yazarken hangi şartlar altında geçerli olduğu da belirtilir. mesela opamp çıkış yükü 2k ve 10k gibi değerlerde iken, beslleme voltajı 5V veya 15V iken simetrik iken vb... LM358L lm358P burada aynı işi görür.

Buradaki uygulama için BC547 maksimum akım, maks beyz akımı, maks gerilim, maks güç ve gain bilmek yeterli. Kullanılacak devrede bu sınırlarda kalınıyorsa uygundur.

Devre kurup başarısız olarak, komponent yakarak, neden yandığını, devrenin neden çalışmadığını araştırarak daha hızlı öğreniliyor bence. Bir hobici olarak söylüyorum bunu. Mesela BC547 ile buradaki devreyi kurdun; daha fazla led ekledin, akım arttı transistöre düşen yük arttı yandı; incelersin bakarsın ki BC547'nin taşıyabileceği akımın altında olmana rağmen transistör yanmış. Beyz akımı yetmediğinden Transistör tam açılmamış olabilir, buradan transistör üzerine düşen güç arttığı için yandığını anlarsın, beyz akımını arttırmak için beyz direncini düşürürsün vb...

Mesela opamsız kurulan devrede öyle bir aydınlık seviyesi oldur ki transistör beyz akımı yetersiz kalır ve transistöre düşen güç artıp transistörü yakabilir. Opampla kurulmuş histereris koyulmamış bir devrede opamp çıkışı osilasyona girebileceği bir durum oluşabilir, mesela led yanarken besleme voltajında oluşacak voltaj düşümü opamp inputlarını etkileyebilir, opamp inputundaki osilasyon transistörün tam açık/kapalı olmadığı durumda kalmasına sebep olur, transistöre düşen güç artar ve yanar...

 

[TA3UIS]

Beyz akımı yetmediğinden Transistör tam açılmamış olabilir, buradan transistör üzerine düşen güç arttığı için yandığını anlarsın, beyz akımını arttırmak için beyz direncini düşürürsün vb...

Yani beyz voltajı ile birlikte beyz akımı da önemli transistörü sürmek için.

 

[TA3UIS]

BC547 için şöyle bir teknik döküman mevcut.

 

[TA3UIS]

Üstteki çizelgede BC547 yi bilmeyen birinin dikkate alması gereken satırlar hangileridir ve ne anlama gelirler ?

 

[taydin]

Uygulamaya göre bakman gereken parametreler değişir. Mesela anahtarlama amaçlı kullanacaksan şu değerler önemli:

Collector Emitter Voltage V_CEO Transistörün kollektör emitter arasında kaldırabileceği en yüksek voltaj.

Collector Current I_C Maksimum kollektör akımı

Total Device Dissipation P_D Değişik şartlarda transistörün üzerinde harcanabilecek güç. T_A = 25 ℃ ortam sıcaklığııdaki değer, T_C = 25 ℃ transistör gövdesi soğutarak 25 ℃ de tutmayı başarırsan harcanabilecek güç. Bu sıcaklık değerinin her 1 ℃ artışı için gücü 5 mW azaltman lazım (Derating).

 

[TA3UIS]

Beyz besleme voltajı
Beyz besleme akımı

bunlar hangisi?

 

[semih_s]

base-emitter sat. voltaj. 0,7V, yani. kollektör akımı 10mA ve base akımı 0,5mA ile test edilmiş. Budurum transistörün doyum noktası yani maksimum akımı geçirebileceği durum. ama dikkat edilmesi gereken 100ma için tipik kazanç aşağıdaki gibi 120 verilmiş. transistörün kazancı Kollektör akımıyla değişmekte. 100mA kollektör akımı için 1mA beyz akımı geçirmek mantıklı, böylece transistör saturation/doyum denen duruma gelmiş olur.

base emitter on voltajı transistörün iletime geçmeye başladığı eşik, 0,55V ila 0,77V verilmiş. bu veriler her bir transistör numunesi için farklı olur, yani iki transistör birbirini tutmaz. ortalama değerleri belirtiyor datasheet. devrede kullanırken olumsuz şartları da göz önüne alarak hesaplamak gerek.

aşağıda da düşük akımda transistörün kasancını vermiş. 125 ila 900 gibi çok geniş bir aralık var. her bir numune için kazanç bu aralıktaki herhangi bir değerde olabilir.

 

[TA3UIS]

base voltajı ya da akımı dediği şey NPN transistörde base ile emitter değerleri yani hmmm.

PNP de durum aynı ama gerilim + değil de eksi oluyor sanırım yanılıyorsam uyarın.

 

[Mehmet.b]

Evet. Çünkü ölçü aletinin siyah probu emiterde olmalı Vbe için.
Dolayısıyla PNP de bu gerilim negatif verilir.