Kompanzasyon nedir, niçin yapılır?
Elektrik enerjisi üretim noktasından itibaren son kullanıcıya ulaşıncaya kadar bir çok nakil işleminden geçmektedir.
Üretim ve iletim maliyetleri oldukça masraflı olan elektrik enerjisinin mümkün olduğunca kayıpsız, en yüksek fayda ile kullanılmaya çalışılması gerekmektedir.
Fabrika, üretim tesisleri, sanayi kuruluşları, ticari ofisler, konutlarda kullanılan elektrikli aletler çalışma koşulları gereği şebekeden akım çekmektedirler. Şebekeye bağlı olan cihazların nitelikleri birbirinden farklı olup bu nitelikler gereği kullandıkları güçler de birbirinden farklı olmaktadır.
Senkron motor, asenkron motor, balast, akkor flamanlar gibi bobin içerikli cihazlar manyetik alana ihtiyaç duyduklarından şebekeden çektikleri aktif, iş gören güç ile birlikte iş görmeyen, AC sinüsoidal dalganın ilk çeyreğinde şebekeden fazladan çekilen, ikinci çeyrekte şebekeye geri gönderilen bir karakter sergileyen Reaktif Güç olarak adlandırılan bir enerji çekmektedirler.
Yukarıda anılan bobin içeren cihazların çektikleri bu güce Endüktif Reaktif Güç denirken içinde elektronik parçaların ağırlıklı olduğu bilgisayar, LED aydinlatma, UPS gibi cihazlar şebekeden Kapasitif güç çekmekte ve bunada Reaktif Kapasitif Güç denmektedir.
Bu güçlerin akım ve gerilim fazları aynı açıda olmadiği için şebekeden ihtiyaç dışında enerji talebi doğurmakta, bunun sonucunda son kullanıcıdan elektrik üretilen sisteme kadar var olan her bir parçanın ihtiyaçtan daha büyük kapasiteli olarak dizayn edilmesini gerektirecek maliyetleri üretici ve kullanıcılar için yükseltmektedir.
Bu durumu düzeltmek, gereksiz maliyetleri bertaraf edebilmek için yapılan ve özünde akım ile gerilim arasındaki faz farkını minumum seviyeye indirgeme, reaktif güç değerini küçültme işlemine, latince karşiligi telafi etmek anlamında olan Kompanzasyon denmektedir.
Genellikle merkezi kompanzasyon türü olarak kullanılan sistem, bünyesinde reaktif güç kontrol rölesi, şönt Reaktör, Kondansatör, SVC sürücü, sigortalar, Kontaktörler bulunmakta olup sistemin ihtiyacına göre anlık olarak güç dengesini sağlamaktadır.
Elektrik enerjisi üretim noktasından itibaren son kullanıcıya ulaşıncaya kadar bir çok nakil işleminden geçmektedir.
Üretim ve iletim maliyetleri oldukça masraflı olan elektrik enerjisinin mümkün olduğunca kayıpsız, en yüksek fayda ile kullanılmaya çalışılması gerekmektedir.
Fabrika, üretim tesisleri, sanayi kuruluşları, ticari ofisler, konutlarda kullanılan elektrikli aletler çalışma koşulları gereği şebekeden akım çekmektedirler. Şebekeye bağlı olan cihazların nitelikleri birbirinden farklı olup bu nitelikler gereği kullandıkları güçler de birbirinden farklı olmaktadır.
Senkron motor, asenkron motor, balast, akkor flamanlar gibi bobin içerikli cihazlar manyetik alana ihtiyaç duyduklarından şebekeden çektikleri aktif, iş gören güç ile birlikte iş görmeyen, AC sinüsoidal dalganın ilk çeyreğinde şebekeden fazladan çekilen, ikinci çeyrekte şebekeye geri gönderilen bir karakter sergileyen Reaktif Güç olarak adlandırılan bir enerji çekmektedirler.
Yukarıda anılan bobin içeren cihazların çektikleri bu güce Endüktif Reaktif Güç denirken içinde elektronik parçaların ağırlıklı olduğu bilgisayar, LED aydinlatma, UPS gibi cihazlar şebekeden Kapasitif güç çekmekte ve bunada Reaktif Kapasitif Güç denmektedir.
Bu güçlerin akım ve gerilim fazları aynı açıda olmadiği için şebekeden ihtiyaç dışında enerji talebi doğurmakta, bunun sonucunda son kullanıcıdan elektrik üretilen sisteme kadar var olan her bir parçanın ihtiyaçtan daha büyük kapasiteli olarak dizayn edilmesini gerektirecek maliyetleri üretici ve kullanıcılar için yükseltmektedir.
Bu durumu düzeltmek, gereksiz maliyetleri bertaraf edebilmek için yapılan ve özünde akım ile gerilim arasındaki faz farkını minumum seviyeye indirgeme, reaktif güç değerini küçültme işlemine, latince karşiligi telafi etmek anlamında olan Kompanzasyon denmektedir.
Genellikle merkezi kompanzasyon türü olarak kullanılan sistem, bünyesinde reaktif güç kontrol rölesi, şönt Reaktör, Kondansatör, SVC sürücü, sigortalar, Kontaktörler bulunmakta olup sistemin ihtiyacına göre anlık olarak güç dengesini sağlamaktadır.
