Turk muziginde davul ve zurna neden sert neden bozuk sesli?

[0xyit]

 

[Kurt_Kurt]

Eminim icraya başlamadan önce masadaki kamışlardan düzgün olanını bir saat aramışlardır yapımcı 100 tane hazırlar, icracılar gelir iyilerini seçer kalan 90tanesi %70-80 performanslı.

 

[Kurt_Kurt]

Abi kulağa daha uyumlu gelmesinin tek sebebi üflemeli seslerinin klavyeden veriliyor olması, işlenmiş örneklenmiş ve zenginleştirilmiş olması. Yukarıda zaten bunun düzgün ses elde edebilmek için iki yöntemden birisi olduğunu yazmıştım. İki zurna (aynı özellik be aynı yapımcıdan) aynı anda çalarken bile kaymaları oluyor, enstrumanlar gelişime açık ama enstruman yapımcıları gelişime kapalı abi.


"Sonuç: bu iş mekanik olarak düzelmez. Hem müzik aletleri yapımına olan ilgi her geçen gün azalıyor hem de çırak yetişmiyor artık. Ancak sesler örneklenip plug-in yada ses bankası olarak kullanıma sunulur o zaman modern cihazlarda doğru frekanslar ile az hatalı olarak seçilerek kullanılabilir; çünkü genel olarak müziğin evrimi bu yönde."

Koma hesapları bile iyi kötü bir standarda oturtulmuşken bile malesef enst. yapımcıları bu konularda zayıf kaldıkları noktalar yüzünden oluyor.

Düşünün batı müziğinde do-do#-re iki ses arasında bir tane yarım ses var. ( do ile re arasında do diyez var) Türk müziğinde ise 9 ses var. Yani batı 1/2 ile bölerken Türk müziği 4/9 ile bölüyor, bu sakın ha beceriksizlik gibi algılanmasın müziğin yapısı bu yönde. Bu yüzden dar aralıklarda kısa mesafelerde sorun yok ama biraz skalayı büyütünce oktavlar birbirini tutmuyor. Bu yüzden Türk halk müziği ile Türk sanat müziği sesleri birbirini tam yakalayamıyor. Bizim yanılgımız hepsini aynı potaya koymaya çalışıyoruz, birisi koşucu birisi gülle atıyor; ikisi de olimpik spor gibi ama branş ve disiplin cidden çok farklı.

Bu konuda gevezeyim biraz kusuruma bakmayın

 

[paskomya]

@Kurt_Kurt kandaşım her şeyi çok güzel anlattın. davul zurnayı ben de uzaktan dinlemeyi severim. evet kulak tırmalar ama, işin içine ama girdi mi renk değişir. acaba bu zurniklerin kaç tanesi nota biliyor? davulcu amcalar, ramazan davulu çalmaktan başka bir nota biliyorlar mı? yani bu müzisyen arkadaşlar okulu mu? bildiniz sayı 100 olsun 1-2 tane çıkar mı nota okuyabilen, eğitimini almış? ben söyleyeyim çok zor. bunların hepsi alaylı, ah bir de okullu olabilseler ki bu onların suçu değil. kim dinler arabı. bu arada zurna anadolu çalgısı değil mi? (bilmiyorum beni aydınlatın)

 

[kocamanusta]

Abi kulağa daha uyumlu gelmesinin tek sebebi üflemeli seslerinin klavyeden veriliyor olması, işlenmiş örneklenmiş ve zenginleştirilmiş olması. Yukarıda zaten bunun düzgün ses elde edebilmek için iki yöntemden birisi olduğunu yazmıştım. İki zurna (aynı özellik be aynı yapımcıdan) aynı anda çalarken bile kaymaları oluyor, enstrumanlar gelişime açık ama enstruman yapımcıları gelişime kapalı abi.


"Sonuç: bu iş mekanik olarak düzelmez. Hem müzik aletleri yapımına olan ilgi her geçen gün azalıyor hem de çırak yetişmiyor artık. Ancak sesler örneklenip plug-in yada ses bankası olarak kullanıma sunulur o zaman modern cihazlarda doğru frekanslar ile az hatalı olarak seçilerek kullanılabilir; çünkü genel olarak müziğin evrimi bu yönde."

Koma hesapları bile iyi kötü bir standarda oturtulmuşken bile malesef enst. yapımcıları bu konularda zayıf kaldıkları noktalar yüzünden oluyor.

Düşünün batı müziğinde do-do#-re iki ses arasında bir tane yarım ses var. ( do ile re arasında do diyez var) Türk müziğinde ise 9 ses var. Yani batı 1/2 ile bölerken Türk müziği 4/9 ile bölüyor, bu sakın ha beceriksizlik gibi algılanmasın müziğin yapısı bu yönde. Bu yüzden dar aralıklarda kısa mesafelerde sorun yok ama biraz skalayı büyütünce oktavlar birbirini tutmuyor. Bu yüzden Türk halk müziği ile Türk sanat müziği sesleri birbirini tam yakalayamıyor. Bizim yanılgımız hepsini aynı potaya koymaya çalışıyoruz, birisi koşucu birisi gülle atıyor; ikisi de olimpik spor gibi ama branş ve disiplin cidden çok farklı.

Bu konuda gevezeyim biraz kusuruma bakmayın

haklısınız. elektronik (işlenmiş) ses eleştirisinin geleceğini tahmin etmiştim. peki, erkin koray'ın stüdyo yorumunda üflemeli enstrümana bu tür veya benzeri bi müdahale var mıdır sizce?

 

[Kurt_Kurt]

haklısınız. elektronik (işlenmiş) ses eleştirisinin geleceğini tahmin etmiştim. peki, erkin koray'ın stüdyo yorumunda üflemeli enstrümana bu tür veya benzeri bi müdahale var mıdır sizce?

Abi est.

Erkin Koray'ın (linkini yolladığınız kayıttaki) parçasının 8-9 saniyeleri arasında ufak bir kırılma var. Muhtemel zurnanın çalış tekniğinden kaynaklı bir dalgalanma oluyor. Bu canlı icracı tarafından seslendirildiğinin göstergesi denilebilir.

Zurnada sesin devamlılığını sağlamak için ağız içindeki hava genizde kilitleniyor ve zurna çalmak için bu hava kullanılıyor (tulum gibi) bu sırada burundan nefes alıp baş dönmesi ve nefessiz kalma durumunun önüne geçiliyor. Muhtemel o geçişin kırılması 8-9. saniyedeki dalgalanma.

@paskomya abi zurna tarihi 3000 yıl yaklaşık, yani bişey demek çok zor bizde zurna, çinde suona, arap-fars dillerinde sûr-ney kelime kökenleri. Sazın tarihi eski olunca yöreye göre de kullanımı değişiyor.

Bizde solo enstruman, zurnacı peşreve başlıyor demine göre arap müziklerinde genelde ritimsel bir yapı içinde, o yüzden ezgisi sık aralıklarla tekrarlı müziklerde çok sırıtmıyor (kötü şarkıyı 10 kere dinleyince severiz )

Benim mesleğim müzik aletleri yapımcılığı ve aksam-parçaları tasarımı. O yüzden biraz yapımcılara kızgınım, disiplinden uzağız. Hem serbesti hem de disiplin arasındaki dengeyi sağlayamayınca iyi iş kesinlikle çıkmıyor

 

[Dede]

"Herkes yoğurt yer.
Ama mehmet ağanın yoğurt yiyişi bir başkadır."
Her enstrüman ustasının elinde bir başka güzeldir.
Ustaya acaip acaip konuşmayı bilir enstrümanlar.

Örnek: Okay Temiz

 

[kocamanusta]

Abi est.

Erkin Koray'ın (linkini yolladığınız kayıttaki) parçasının 8-9 saniyeleri arasında ufak bir kırılma var. Muhtemel zurnanın çalış tekniğinden kaynaklı bir dalgalanma oluyor. Bu canlı icracı tarafından seslendirildiğinin göstergesi denilebilir.

Zurnada sesin devamlılığını sağlamak için ağız içindeki hava genizde kilitleniyor ve zurna çalmak için bu hava kullanılıyor (tulum gibi) bu sırada burundan nefes alıp baş dönmesi ve nefessiz kalma durumunun önüne geçiliyor. Muhtemel o geçişin kırılması 8-9. saniyedeki dalgalanma.

@paskomya abi zurna tarihi 3000 yıl yaklaşık, yani bişey demek çok zor bizde zurna, çinde suona, arap-fars dillerinde sûr-ney kelime kökenleri. Sazın tarihi eski olunca yöreye göre de kullanımı değişiyor.

Bizde solo enstruman, zurnacı peşreve başlıyor demine göre arap müziklerinde genelde ritimsel bir yapı içinde, o yüzden ezgisi sık aralıklarla tekrarlı müziklerde çok sırıtmıyor (kötü şarkıyı 10 kere dinleyince severiz )

Benim mesleğim müzik aletleri yapımcılığı ve aksam-parçaları tasarımı. O yüzden biraz yapımcılara kızgınım, disiplinden uzağız. Hem serbesti hem de disiplin arasındaki dengeyi sağlayamayınca iyi iş kesinlikle çıkmıyor

stüdyo kaydındaki seslerin yapaylığından değil de duyulmaması gereken yerlerin olabildiğince filtrelenmesi ve güzel tarafların da öne çıkarılmasına dikkat çekmek istemiştim. teknik olarak çok bildiğim bi şey değil ama muhtemelen o dönemler bunları analog olarak hallediyorlardı.

 

[Kurt_Kurt]

Analog olarak en fazla kayıt yapılan bandı kes yapıştır olur -ki bu zaten stüdyo ve kayıt işinin doğasında var. İkinci durumda (gereksiz yerlerin filtrelenmesi) bunun benzerini autotune adı verilen bozuk sesleri düzelten bir müdahale ile yapabilmek de mümkün (bugün inanılmaz derecede çok kullanılmakta) ve bunun olumsuz tarafı ise şu: sazına hakim bir müzisyen yerine yetersiz bir müzisyeni düzenlemeler ve kes/yapıştır ile koyabilirsiniz. Kayıtta olur bu ama iş canlıya (konser yada performansa) geldiğinde kesinlikle iyi müzisyen ile devam etmek zorunda kalırsınız.

Abi kayıtta her şey mübah iş canlıda bitiyor, canlıyı da ya sample (önceden örneklenmiş sesler ile) yada klik üstüne çalarak (kulağınızda metronom olur ve belirli bir ölçüye geldiğinizde sizin sesiniz masa tarafından kısılır ve dışarıya kayıt verilir) bu şekilde canlıyı "teknik yetersizlikler"den arındırır ve günü kurtarırız. İnsan eğlenirken mutludur ve ufak tefek aksilikleri görmez-görmezden gelir-tolore eder. Bu yüzden konser ruhu gerçekten başkadır. Duyguları beraber paylaştığınız 1000
Kişi ile yan yanasınızdır, o sırada sahneden gelecek her şey kabülünüzdür.

Abi müzik de artık değişti üstüne yapay zeka da bir işler çıkarıyor. Hayranlıkla değil sadece üzülerek dinliyorum. Çünkü yeni birşey üretmeyen bir sistem ve mevcut iyi müzisyenlerin 20 yılda yakaladığı hakimiyeti eforsuz gerçekleştiriyorlar. Müzisyen işini ileri taşıma şansına sahiptir, YZ ise sadece ona verilen paketlerle besleniyor.

Erdem Ergün'ün bir parçası YZ yorumu:

Böyle çalabilecek 10-15 kişi sayabilirim size ama bunların hepsi en az 15 yılını vermiş insanlardır. Öte yandan YZ kısa bir analiz ile işi 180derece çevirip algılarımızı da allak bullak edebiliyor.

Bkz:

Abi konuyu çok dağıtıyorum ben yazarken özür dilerim


Bu da sözlerini dikkatli takip etmenizi istediğim bir klasik:

YZ nin geleceğini gören halk ozanlarımız.