En ucuz multimetre ile deneyler

[taydin]

Geçen gün, piyasada bulabildiğim en ucuz multimetreyi aldım. TT T-ECHNI-C DT-830D ve fiyat da 17 ₺

 

[taydin]

Amacım, bu multimetre ile deneyler yapmak ve tam olarak nerelerde sorun çıkarıyor, nerelerde kabul edilebilir bir iş görüyor, bunu anlamak. Bununla ilgili belki youtube videosu da çekebilirim şu anda emin değilim, yapılacak deneylerin kapsamına göre artık bir karar vereceğim.

Sonunda da güvenlik ile ilgili bazı testler de yapacağım ve muhtemelen bu multimetre o testlerin sonunda sağ çıkamayacak Örnek: Ohm kademesinde 220VAC şebekeye bağlamak. Kaliteli multimetrelerde bu yapıldığında bir sorun çıkmaz, ama bunda ne olacak göreceğiz.

Testleri yaparken tamamen önyargısız olmaya çalışacağım, yani sanki bu 4000 ₺ lik Fluke muş gibi davranacağım. "Bu testte zaten bu iyi sonuç vermez" deyip testi es geçmeyeceğim.

 

[tekosis]

ismi mükemmel. TT T-ECHNI-C DT-830D hey maşallah...

 

[taydin]

Cihazla beraber iki tane kullanım kılavuzu geliyor. Birisi İngilizce diğeri Türkçe. Türkçe kılavuzda cihazın özellikleri daha iyi görünüyor

Bakmak isteyenler için yüksek çözünürlüklü resimleri aşağıda:

 

[taydin]

20V için temel doğruluk, İngilizce kılavuzda %1.2, Türkçe kılavuzda %0.5. Acaba "nasıl olsa Türklere yutturabiliriz" diye mi düşünüyorlar

 

[ercanersoy]

Bu tip multimetrelerin şebeke için tehlikeli olabilir diye okumuştum. Koruyucu eldiven, koruyucu gözlük gibi ekipmanları kullanmanızı öneririm.

 

[tsahin]

Mutlaka girişe 1000V bağlayıp ne oluyor bakalım!

 

[taydin]

Mutlaka girişe 1000V bağlayıp ne oluyor bakalım!

Zaten elektrikçi bir arkadaştan izolasyon ölçerini ödünç alacağım ve problar üzerinde test edeceğim, bakalım 1000 VDC de delinecek mi yoksa dayanacak mı Bunu yaparken de tabiki kamera kayıtta olacak

Aslında şimdi bakınca kullanım kılavuzuna, 750Vrms AC voltaj da ölçebildiği söyleniyor. Bu durumda aslında 750 x 1.41 = 1057.5 V ile ölçmek lazım. Ama megger buna izin vermiyor, ya 1000V yada 1100V verebiliyorum.

Tüm testler bittikten sonra 1100 VDC ile bir test yaparız olmazsa.

 

[taydin]

Evet izolasyon direnci ölçeri aldım ve olabilecek en olumsuz senaryoyu yarattım multimetre probları ile. Bu aslında hiç de realistik bir senaryo değil, normalde probların birbirine olan mesafesi daha fazla olacaktır.

 

[taydin]

Sonra da bu şekilde 1200V ile izolasyon direnci ölçtürdüm. 1200V banamısın bile demedi. 1 dakikalık test sonucunda izolasyon direncini 71 GΩ ve kaçak akımı da 17.2 nA olarak ölçüyoruz. Yani bu probların voltaj dayanımının gayet iyi olduğunu söyleyebiliriz, çünkü multimetrenin maksimum voltaj ölçüm limiti 1000 VDC ve 750 VAC.

 

[taydin]

Tabi bu ölçümden, bu probların çok güvenli olduğu sonucunu çıkaramayız. Bu problar normal plastik izolasyon kullanıyor, dolayısıyla havya ile temas halinde plastik eriyecek ve oradaki izolasyon oldukça zayıflayacaktır. Ama kaliteli multimetrelerin problarında silikon izolasyon kullanılır ve havya ile temas ettirilirse bile probun izolasyonuna hiçbirşey olmaz.

Sonuç olarak, izolasyonu zarar görmemiş ise, bu probların üreticinin belirttiği voltaj sınırları için güvenli olduğunu söyleyebiliriz.

 

[taydin]

Hazır megger bende iken elimdeki diğer probları da ölçeyim dedim.

Keysight U1282A nın probları: 1200V da 12 GΩ
Rigol DM3068 in probları: 1200V da 2000 GΩ dan daha fazla! (ölçüm kademesinin dışına çıktı, bir üst kademede daha yüksek voltajla ölçmek lazım ona da prob dayanmayabilir)

Ama tabi burada asıl gaye voltaj dayanımı hakkında fikir edinmek, yoksa izolasyon direnci değil. Her üç multimetrenin probları da neticede 1200V'a dayanıklı çıktı. Ama gene de 17 ₺ lik bir multimetrenin izolasyon direnci 2800 ₺ lik bir multimetrenin izolasyon direncinden 6 kat fazla olması komik Tabi işin gerçeği, izolasyon direnci bu uygulamada bir anlam ifade etmiyor. Her üç prob da 1200V'a dayanıklı çıktığına göre, normal kullanım şartlarında hangi problar daha güvenli ise o problar daha iyidir. Bu şekilde düşününce tabiki U1282A ve DM3068 in probları daha güvenli diyebiliriz.

 

[taydin]

İyi aklıma getirdin, şimdi havanın direncini ölçtüm. Ve 5000V da ölçtüm. Direnç değeri 10 TΩ un üzerinde, yani kademe dışı. Muhtemelen 10 TΩ un ÇOK üzerindedir, ama ne olduğunu bilemiyoruz.

 

[taydin]

HAA NOT:
Meger kabloları da işin içerisinde olabilirler.

Evet, önemli bir ayrıntı.

Megger kabloları takılı değilken, yukarıda dediğim gibi ölçüm tamamen kademe dışı. Burada aslında havanın değil de cihazın iki terminali arasındaki direnci ölçmüş oluyoruz. Demekki çok iyi bir yalıtkan kullanmışlar, ölçüm 10 TΩ üzeri diyor.

Eğer megger kablolarını olabilecek en olumsuz senaryo şeklinde birbirine dolayıp ölçersek (bu 3m lik kablo, problar gibi 1 m den kısa değil) 2 TΩ üzeri diyor, yani kademe dışı.

 

[taydin]

Bu şekilde kablolar dolanmış iken 5000V da ölçersem:

 

[taydin]

Eğer kablolar dolanmamış halde iken, tamamen serbest ve birbirlerinden uzak iken:

 

[taydin]

Ben buradan şu sonucu çıkarıyorum: Bu 3 TΩ megger kablolarının izolasyon direnci değil. Eğer öyle olsa, dolayınca daha düşük, serbestken daha yüksek bir direnç olmalıydı. Kabloların izolasyon direnci çok yüksek, muhtemelen cihazın limitinin de üzerinde.

Bu 3 TΩ, ortamın direnci. Yani kabloların civarındaki hava, kabloların değdiği masanın ağacı, yerdeki laminant ve sonra diğer masanın ağacının direnci.

 

[taydin]

Yok o da değil. Havanın ve ortamın direnci de değil.

Şöyle bir ölçüm yaptım:

Şimdi burada kablolar toplu (ama birbirine dolanmış değil, ayrı). Gene 5000V da ölçüyoruz ve cihaz kademe dışına çıkıyor.

Bunun anlamı şu: Eğer kabloları yayarsak sağa sola, o zaman orada bir kapasite oluşuyor. O kapasite 1 pF da olsa, direnç değeri 2 TΩ olunca YAVAŞ YAVAŞ şarj olacaktır. İşte biz orada şarj akımını ölçüyoruz ve direnç düşük zannediyoruz Eğer yeterince beklersek (ben normalde 1 dakika bekliyorum) o kapasitör şarjını tamamlayacak ve direnç de gene kademe dışına çıkacak.

Yani bu megger kablolarının izolasyonu son derece iyi. Ölçüme hiçbir etkisi yok diyebiliriz.

 

[taydin]

Aluminyum folyo yok elimde ama sonucun ne olacağı belli. Gene bir kapasite oluşacak. Kapasitenin değerine göre direnç yavaş yavaş artacak ve sonunda kademe dışına çıkacak.

Ama probları ölçerken böyle değildi. Gene direnç belli bir süre artıyor, ama sonra stabilize oluyor. Yani oradaki direnç gerçek.

 

[taydin]

Beklenen direnç değerine göre ölçüm süresinin ayarlanması lazım. 1 GΩ luk bir izolasyon direnci birkaç saniyede stabilize olacaktır, ama 2 TΩ luk bir direncin stabilize olması dakikalarca sürebiliyor demekki. Eğer kaçak kapasite engellenemiyorsa daha da uzun beklemek lazım.

Zaten yüksek direnç ölçümleri için (kullanım kılavuzunda 100 GΩ üstü diyor) bu cihazlarda bir de "guard" terminali var. Yani üç kablo ile ölçüm yapılıyor. Bu neden böyle, o guard nasıl iş görüyor anlamaya çalıştım ama anlayamadım.