Laminasyon Yöntemi ile evde PCB imalatı

[taydin]

Yukarıdaki PCB'den 1 tane daha yapmam lazım. (toplam 4 güç kaynağı var). Sonra da kontrol kartının PCB'sini çizip yapacağım.

 

[Sercan]

Temizlik bu işte çok önemli. Özellikle zımpara cif vb. ile temizledikten sonra bütün kalıntıları aseton ya da alkol ile temizlemek gerekiyor. Ben transfer işlemi bittikten sonra buzlu (soğuk) suda 5 dakika bekletiyorum. Tabi kuşe kağıt kullandığım için transferden sonra ki işlemler farklı. Bir de Carrefour, bim gibi yerlerde verilen kaliteli ancak ince kuşe kağıtları denemeni tavsiye ederim. Anladığım kadarıyla kullandığın kağıt ile kuşe arasında bir fark yok gibi görünüyor. Sadece kağıdı yumuşatmak için suda bekletiyor sonra da temizlemeye bir miktar uğraşıyorsun. Paylaştığın görüntüdeki kaliteyi her türlü alırsın, hatta ben alıştığımdan mıdır bilmiyorum daha da iyi oluyor...

 

[Sercan]

Bir de gördüğüm kadarıyla kenarlarda boşluk bırakmadan kağıdı bakıra köşelerden sıfır yapıştırmışsın. Ben önce 1-2 cm pay bırakarak baskıyı aktarıyorum sonra da testere ya da gravür ile kesiyorum. Senin düzgün kesmek için daha iyi imkanların var. Her zaman kenarlar sorun çıkartmaya çok müsait oluyor. Sanıyorum bakır plakanın kenarları yeterince ısınamıyor.

 

[taydin]

Kağıt PNP toner transfer kağıdı diye geçiyor. Eğer sen normal kuşe kağıt ile iyi sonuç alıyorsan, bu PNP kağıt ile çok daha iyi sonuç alman lazım. Bir yandan araştırmaya devam ediyorum. Bu PHP kağıtı epey kalın, bir de PCB çift taraflı ve kalın, o yüzden sanırım ısı gereksinimi epey fazla. Son denemeyi 200°C ile yapmıştım. Bir dahaki denemede plaketi sıcak hava havyası ile ön ısıtmaya tabi tutmayı deneyeceğim.

Bir de temizlik olayını çok daha titiz yapacağım. Başka forumlarda ilave bazı öneriler de yapılmış, onları da deneyeceğim o aşamaya gelince.

 

[Sercan]

Ben PNP ile hiç denemedim. Çift taraflı da çalışmadım. Benim de okuduklarım PNP ile daha iyi sonuç alındığı yönündeydi. Paylaşımlarından gördüğüm kadarıyla şu an ben kuşe kağıt kullanmaya devam ederim. Tabii ki önce bütün olasılıkları denemek lazım. Önceden plaketi belirli bir ısıya getirmek faydalı olabilir.

 

[serkan_48]

Merhabalar,

Bu konuda hobi olarak uğraşan veya seri imalat yapmadan test aşaması için çalışan arkadaşların hep sorunudur pcb imalatı. Yurt dışına sipariş versen hem uzun hemde gelmesi meçhul işler. Bende evde pcb çıkartmak için kendimce amatör seviyede bir çok denemelerim oldu. ilk zamanlar 90 lı yıllarda imkanlar çok kısıtlı idi. en temiz çıktıyı oje ile alıyordum ama o hiç profesyonel bir yöntem değildi.

Uzun bir zaman pcb yapmadım. Evlilikti iş hayatı idi özellikle evlilik beni hobimden uzaklaştırdı. aklımda bir kaç proje var. Biri nixie lambaları ile saat yapmak. Evde kullanabileceğim bir anfi yapmak. Deneylerimde kullanabileceğim güç kaynağı gibi bir kaç aklımda projeler var. Ancak imkanların kısıtlılığı nedeniyle yapamıyorum.

Pcb denemesi bundan 2 yıl önce kendime lineer bir güç kaynağı projesi ile hareketlenmişti. Elektor dergisinin yayınlamış olduğu bir güç kaynağı vardı 0 - 24 volt 0 - 3 amperlik güç kaynağı projesini kendi imkanlarımla modifiye edip güç transistör adetlerini arttırıp değiştirerek 0 - 30 volt 0 - 10 amper gibi bir değer almayı başardım.

Devrenin pcb imalatını ütü ve lazer yazıcı ile %90 oranında kalite ile basmıştım. Kalan hataları kalem ile düzeltmiştim. Ama bu oran kabul edilebilir bir oran değildi.

Bir süre sonra bir arızalı laminasyon makinası geçti elime. Bu laminasyon makinasını alıp tamiri ile uğraştım. İçini açtığımda içinde ısıtıcı olarak quartz çubuklu rezistans olduğunu gördüm. Hem altta hem üstte iki ısıtıcı ve 4 adet silindir vardı. Ayrıca o kadar kötü kullanılmışki kopan plastik parçaları içeride ısıtıcılara temas etmiş yanmıştı. İyi bir temizlik ile bunları silindirlerden ayırdım. Mekanik olarak rahatladı. Ama kırılan quvartz camı değiştirmem gerekti. Rezistans imalatı yapan bir yerden bu camı buldum. Eve geldim montaja başladım ancak montaj esnasında bu cam çok hassastı ve kenasından 1 cm kadar kırıldı. Yine gittim ve yenisini almak zorunda kaldım.

Laminasyon makinam sonunda düzgün çalışmaya başlamıştı. Mapilam 330

 

[serkan_48]

Sizlerin azmi ile bana hareket geldi. Bu pcb denemelerimi yeniden yapmaya başladım. Elimde bir restaurantın altlık olarak kullandığı kuşe kağıtlardan biraz vardı. Denememde bu kuşe kağıda çıktı aldım ve onunla deneme yaptım. Elimdeki eski bakır pcb vardı. Yüzeyi cif , deterjan ve süngerle iyice temizledim.

Baskı devre , çıktısı ve plaketim. yaklaşık 24 cm x 7.5 cm boyutunda. Küçük bir pcb değil.

 

[serkan_48]

Sıra en can alıcı nokta. Laminasyon makinasını maksimum değeri olan 180 C dereceye ayarladım ve ısınması için bekledim. Sonra sizin deneyimlerinizden esinlenerek 10 defa çıktıyı geçirdim.

Benim bir hatam oldu. Bu çıktıyı sadece deneme amaçlı yaptığımdan kağıdı kenarlardan tutturmadım. Sadece plaketin üzerine koyup makinaya verdim. Buda kağıdın 2 noktada kırışmasına neden oldu. O noktalarda çizgi şeklinde göreceksiniz.

 

[serkan_48]

10 tur geçirdikten sonra pcb yi hemen muslukta suya tutarak soğuttum. ( Soğutma konusunu da sizden kopya çektim )

Soğuttuktan sonra bir tepside ( evde o an olan imkanlarla ) suya bırakıp kağıdın yumuşamasını bekledim. 5 dakika kadar sonra ovalayarak kağıdı pcb den ayırmaya başladım.

 

[serkan_48]

iyice ovaladıktan sonraki son hali ektedir. Kırışma da olmasaydı %99.5 oranında kaliteli bir çıktı olduğunu düşünüyorum.

 

[serkan_48]

Daha önce ütü ile 10 ve üzeri yaptığım denemelerde aynı ekipmanla çok başarılı olamamışken bu aldığım çıktı çok hoşuma gitti. Bence benim gibi bir amatör için alınabilecek iyi kalite bir çıktı. Ama sizlerin düşüncesi nedir fikrinizi de almak isterim. Önerilerinizi de dinlemek isterim.

Daha önceki deneyimlerimde baskı alanı ile pcb aynı boyutta olmamalı. Bakır pcb baskı alınacak devreden en az 1.5 cm kadar büyük olmasında fayda var. Kağıdın kenarlardan sarkması yada sıfır olması kenarlardaki kaliteyi düşürmektedir. Ayrıca ısının uygulanma ve baskı şekli de baya önemli. Bazı yazıcıların toneride iyi olmayabiliyor. Yani bakıra yapışmayabiliyor.

 

[taydin]

Bu kadar büyük boyutta laminasyon ile iyi sonuç almak zordur, ama senin çıktı baya iyi görünüyor bana. Tabi hala istediği sonucu alamamış birisi olarak bunu söylüyorum Senin laminasyon makinası benimkinin baya benzeri. Bendeki A3 boyutunda ve 250 dereceye kadar çıkıyor.

EEVBlog'da birisi çok yüksek sıcaklık kullanmak lazım diyor. Bir de Pulsar diye, Türkiye'de bulunmayan bir çeşit PNP kağıt kullanıyor. Onun dışında, bakırı hem ön ısıtmaya tabi tutmak, hem de laminasyon öncesinde 5 saniyeliğine asite daldırmak gerektiğini söylüyor. Bu asite daldırma olayı, plaketin yüzeyinde poroziteye sebep oluyor ve toner'i daha iyi tutuyor diyor. Bunların hepsini deneyeceğim inşallah.

 

[taydin]

Bir de şunu farkettim, bu da önemli olabilir. PNP baskıyı 600 dpi'da yapmışım, halbuki bendeki lazer 1200 dpi destekliyor. Birde toner koyuluğu varsayılan değerindeydi, halbuki toner'in en koyu ayara getirilmesi gerekiyor. Yani birçok faktör var. Çalışan bir metot bulup komple dokümantasyonunu yapmak lazım.

Şimdi bazıları diyebilir ki "gönder Çin'e iki hafta sonra gelsin ve profesyonel kalitede olsun". Evet, başka projeler için bu şekilde yapabiliriz, ama gerektiğinde kendimiz de yapabilmeliyiz, ortaya çıkan zorlukların farkında olmalıyız.

Ben hatırlıyorum, meslek lisesi elektronik bölümü okurken, atöyle dersimiz vardı. Bu derste, kibrit kutusu büyüklüğündeki bir çelik parçayı sadece eğe kullanarak belirli bir ölçüye getirmemiz gerekiyordu. O zamanlar freze yok muydu? Tabiki vardı. Ama sadece eğe ile bunu yapmak öğrencilere çok önemli olan el becerilerini kazandırıyor.

 

[serkan_48]

Bakir plaketi on isitmaya tabi tutmak mutlaka faydali olacaktir. Cunku lazer yazicinin mantigida zaten toner kagit uzerine elektrostatik olarak tutunduktan sonra isi ile kagida tam anlami ile işleniyor.

Ama isinin cok yuksek olmasi konusunda ikilemdeyim. Lazer yazicinin kagidi alis ve kagidin yazicidan cikis hizina bakarsak ve kagidin tam anlami ile yazıcıdan ciktigi andaki sicakligi cok yuksek degil.

Ama bu demek degilki 100°C de isimizi gorur. Toner belki daha dusuk sicaklikta kagida tutunabiliyor ama pcb olayi baska oldugu icin belki daha yuksek sıcaklık gerekebilir.

Bence denemelerime dayanarak 180 - 200 °C iyi bir rakam. Ayrica kesinlikle pcb yüzeyinin temizligi cok onemli. Baski oncesi asit asindirma olayini bende dusunmustum. Yuzeyin temiz , puruzsuz olmasi cok onemli.

Benim yazicida hp marka ve cozunurluk ile koyu baski olayini print aldiktan sonra aklima geldi. Bu baski da standart 600 dpi baski ve koyu degil.

Koyu baski olayinda bir deneyim paylasayim toner daha kalin oluyor ancak isi ve uygulanan baski ile kqlin hatlar toner eridiginde genişliyor buda cok yakin hatların birbirine girmesine neden oluyor. Bu genelde smd dizayn edilmis pcb lerde oluyor.

Uygun bir zamanda bu deneme icin yaptigim baskiyi silip aynisini bir daha basacağım ve asit indirgeme islemine geçeceğim. Esim beni evden atmazsa. 57 mm displayli saqt devresi olacak.

Kolay gelsin.

 

[Sercan]

Benim laminasyon makinası en fazla 170° de çalışıyor. Ben hiç bir zaman o ısılarda çalışmaya ihtiyaç duymadım. 1200 dpi ve koyu yaptığım da çok geçirirsem yollar dağılarak birbirine giriyor. 5-6 defa geçirdiğim de yeterli oluyor. Bence en önemli konu plaketin temizliği. Sonra yazıcıya uygun baskı ve ısı ayarı. Bunların hepsini kuşe kâğıt için söylüyorum. Diğer kâğıt türlerini bilmiyorum. Bu işi evde yapabilecek rahatlığa ulaşırsak mükemmel olur. Ben bir yandan da tezgah hazırlayacağım ama vaktim sıkışık bu ara.

 

[taydin]

Fiyatı çok daha uygun olan sarı renkli PNP kağıdı buldum. Bir paket aldım bakalım.

https://www.hobidevre.com/baski-devre-kagit-100

Benim daha önce kullandığım mavi PNP kağıdının tek yaprağına 32 TL istiyorlar :O 3 tane almıştım ve bunlar bitti. Bakalım bu ucuz kağıt nasıl farkedecek, veya fark edecek mi göreceğiz.

 

[taydin]

1200 dpi ancak çok ince yollarda bir fark yaratır herhalde. Mesela EEVBlog'da bu işi rutin olarak yapanlar, 10 mil (0.254 mm) genişlikte yolları rahat çıkarabildiklerini söylüyorlar. Bu seviyede bir çıktı için muhtemelen 1200 dpi gerekli olur.

Toner koyuluğu, kuşe kağıt ve PNP'de farkediyordur diye düşünüyorum. Isı kesin olarak farkediyor. PNP kağıt kuşeye göre çok daha kalın, ısının karşı tarafa nüfuz etmesi için yüksek ısı şart.

 

[Sercan]

 

[taydin]

Bu tip frezelerle PCB yapmaya girişenlerin hiç memnun olmadığını okuyorum. Bu makina hassas ve kaliteliye benziyor (eksenler servo motor gibi duruyor, step motora göre çok hızlı hareket ediyorlar), ama benim tahminim iyi bir sonuç gösterebilmek için daha kalın bakırlı PCB ile çalışmışlar. Normal PCB'ler 17 µm kalınlıktadır, ama 35 µm ve 70 µm kalınlıkta bakır kaplamalı PCB'ler de var. Standart 17 µm bakırı böyle bir freze ile işleyince bakır PCB'ye tutunamadığı ve kopmalar olduğu belirtiliyor. Ama ben kendim denemedim.

 

[serkan_48]

Baski aldigim pcb yi bu gun asit indirgemeye aldim. Ama malesef bakira tutunan ince hatlar kalkti. Parca montajinda ufak tefek duzeltmeler yapmam gerekecek.

Sunu dusunuyorum bu yontemin cok saglikli oldugunu dusunmuyorum yada bu islem esnasinda oranlari tutturamadim sanirim.

Bir arkadaşım foto film gibi bir uygulamadan bahsetti. Sanirim bu uygulamaya gececegim. Geçmişte +20 uygulamasi yapmisligim var. Bu uygulamada buna yakin bir uygulama.

Timur abi,

Asit indirgeme isleminden sonra sonucunu gormeyi dort gozle bekliyorum. Benim uygulamamda tonerin kalkmasi ya çözelti oranini tutturamadigimdan yada tonerimin kalitesinden oldugunu dusunuyorum.

Kolay gelsin.