Osiloskop ile şehir şebekesi üzerinde ölçüm yapmak

[malazgirt]

Multimetrelerle, şehir şebekesi üzerinde voltaj ölçüp duruyoruz ve ölçü aletinin güvenlik kategorisi buna uygun ise herhangi bir sorun da yaşamıyoruz. Peki şehir şebekesini osiloskop ile ölçmek istesek herhangi bir sorun çıkar mı? Şimdi bunun cevabını vermek için önce aşağıdaki resmi inceleyelim:

Bu şekilde osiloskop ile şebeke geriliminin ölçümünü yapmak için, aşağıdaki şartların hepsinin sağlanması lazım:

1 ) Kullanılan probun 220Vrms voltajına dayanıklı olması lazım. Eğer prob, bu voltaja dayanıklı değilse, şebekeye takılır takılmaz izolasyonu çökecektir ve oluşan ark neticesinde kablo muhtemelen yanmaya başlacaktır. Ö yüzden ilk dikkat edilecek husus bu. En ucuz çin malı problarda, 220V a dayanıklıdır dese bile buna güvenmemekte yarar var. Böyle ölçümler için belli bir saygınlığı olan firmaların problarını kullanmak lazım.

2 ) Eğer kullanılan prob 1x bir prob ise, yani ucundaki sinyali aynen osiloskop girişine aktarıyorsa, o zaman osiloskop girişinin de 220Vrms vojtajını desteklemesi gerekir. Buna özellikle dikkat etmek lazım. Eğer osiloskop girişinin maksimum voltaj değeri aşılırsa, giriş devresi arızalanacaktır! Eğer kullanılan prob 10x ise, o zaman zaten giriş voltaj değerinin 10'da birini osiloskop girişine aktaracaktır, yani 22Vrms, ve birçok osiloskop için bu değer sınırlar dahilindedir.

3 ) Ölçüm yaparken, probun şase krokodili şebekenin NÖTR ucuna, probun sinyal ucu da şebekenin FAZ ucuna bağlanmalı. Bu husus da çok önemli! Şebeke gerilimi ile çalışan osiloskopların neredeyse tamamında, probun şase ucu, cihazın ve dolayısıyla şebekenin toprak hattına bağlıdır. Yani o krokodil, şebeke toprağına bağlı.

Eğer şebeke ölçümü yaparken o krokodili yanlışlıkla FAZ'a bağlarsanız, FAZ'ı şebeke toprağına bağlamış olursunuz, yani prizi kısa devre etmiş olursunuz! Bu durumda, o prizin sigortası atana kadar geçecek 20ms gibi bir süre içinde probun kendisi, osilopkop, veya ikisi birden yanacaktır!

Yani multimetre ile şebekeyi rahatlıkla ölçüyoruz, multimetre problarnın da yönü önemli olmuyor. Çünkü multimetre, şebekeden tamamen izole edilmiş durumdadır. Eğer şebeke gerilimi ile çalışan masa tipi bir multimetre ise, o zaman da aynı durum olabilir! kontrol etmek lazım, üretici firma problardan birisini cihazın toprağına bağladı ise, olacak şeyler osiloskoptaki ile aynıdır. Ama el tipi multimetreler pil ile çalışır ve tamamen şebekeden izole edilmiştir.

Eğer pille çalışan bir osiloskop kullanırsanız, ve osiloskobun probu ve kendisi 220Vrms destekliyorsa, onda da hiçbir sorun yaşamadan şebekeyi ölçebilirsiniz, çünkü o da gene şebekeden tamamen izole edilmiş durumdadır.

 

[malazgirt]

Diyelim yukarıdaki mesajda belirtilen 1 ve 2 numaralı şartları sağladınız. Yani prob 220V'a dayanıklı ve aynı zamanda 10x lik bir prob. Ama direkt olarak prizi değil de, şebeke voltajı ile çalışan bir devre üzerindeki rastgele iki nokta arasında ölçme yapmanız gerekir. Durum böyle olunce da 3 numaralı şartı sağlayamıyoruz. Peki bu rastgele iki nokta arasında nasıl güvenli ve doğru bir ölçüm yapacağız? Aşağıdaki çözümlerden birini uygulayabilirsiniz:

1 ) Üzerinde çalıştığınız cihazı bir izolasyon trafosu ile çalıştırın. İzolasyon trafosunun girişinde 220V olacak, çıkışında da 220V olacak. Ama o çıkıştaki 220V artık tamamen şehir şebekesinden izole edilmiş olacaktır ve osiloskop ile sorunsuz ölçüm yapılmasına izin verecektir.

2 ) Bazıları, izolasyon trafosu kullanmak yerine osiloskobun fişindeki toprağı iptal ediyorlar. Ya bir bant yapıştırıp toprak bağlantısını kesiyorlar, veya topraksız bir prize takıyorlar. Böyle yapınca, az bir ihtimal de olsa, osiloskobun gövdesine bir elektrik kaçağı olduğunda çarpılma riskini göze almış oluyorsunuz. Ayrıca osiloskobu, üreticisinin öngörmediği bir tarzda çalıştırmış oluyorsunuz ve bunun sonucunda cihaz, üreticinin belirttiği performans değerlerini sağlamayabilir.

 

[malazgirt]

Diyelim, ilk mesajda belirtilen hiçbir şartı sağlayamıyorsunuz. Ne prob 220V a dayanıklı, nede osiloskop. Ve siz gene de içerisinde şebeke voltajı olan bir devrenin rastgele iki noktası arasında ölçüm yapmanız gerekiyor. Bu durumda çözüm, bu tip ölçümler yapmak için geliştirilmiş diferansiyel problar kullanmak. Aşağıdaki resimdeki gibi. Bu problar, hem osiloskobu ölçüm yerinden tamamen izole ediyor, hem de çok yüksek voltajlar ile de çalışabiliyorlar. 1400V a kadar ölçüm yapabilen diferansiyel problar oldukça yaygındır.

 

[kesmez]

Ben 220 ölçümlerimi toprağı yalıtarak yapıyorum. Zaten pc tipi osilaskop kullanıyorum. Notebook umun beslemesini ayırdığımda toprak bağlantısı kesilmiş oluyor. Şimdiye kadar sorun çıkmadı. Tavsiye ederim.

 

[taydin]

Aslında yukarıda ilk mesajda belirtilen 3 numaralı şartta, gizli bir varsayım var. Bu varsayım neredeyse her zaman geçerlidir, ama geçerli olmadığı durumda gene probun zarar görme ihtimali var. Gizli varsayım, ölçüm yapılan yerdeki nötr hattının toprak ile aynı potansiyele sahip olduğudur, veya aralarındaki voltaj farkının çok düşük olduğudur. Eğer usulüne uygun topraklama yapıldı ise, bu varsayım doğrudur. Bu durumda ilk mesajda bahsedildiği gibi, 3 şartı sağlayarak şebeke voltajını osiloskopta görüntüleyebiliriz.

Ama ölçüm yapılan yerde eğer usulüne uygun topralama yoksa, o zaman nötr ve toprak arasında bir voltaj olacaktır. Aynı şekilde, eğer nötr hattından çok yüksek bir akım geçiyorsa, bu akım da nötr hattının üzerinde bir voltaj düşümüne sebep olacak. Bu voltaj da, nötr'den toprağa bir akımın akmasına sebep olacak ve bu akım da, probun şase kablosundan akacak. Nötr/toprak arasındaki voltaja göre, şase kablosundan akan akım, kablonun aşırı ısınıp, eriyerek kopmasına sebep olabilir. Ama bu durumda sadece prob zarar görüyor, osiloskobun kendisinin bir zarar görmesi sözkonusu değil.

Kabaca bir kural koymak gerekirse, eğer nötr/toprak arasındaki voltaj 2V'dan fazla ise, probun şase kablosundan yüksek akım geçme ihtimali var. Bu durumda ölçümü hızlıca yapıp bir an önce probları prizden ayırmalıyız, böylece şase kablosu fazla ısınmadan işi bitirmiş oluruz.

 

[taydin]

Ben 220 ölçümlerimi toprağı yalıtarak yapıyorum. Zaten pc tipi osilaskop kullanıyorum. Notebook umun beslemesini ayırdığımda toprak bağlantısı kesilmiş oluyor. Şimdiye kadar sorun çıkmadı. Tavsiye ederim.

Evet, çoğu zaman bu şekilde sorunsuz ölçüm yapılabilir. Ama bu şekilde ölçüm yapınca bazı şartlarda kullanıcının çarpılması riski var. Şu senaryoyu düşünelim:

Toprağa göre 220V şebeke voltajı olan bir devrede, topraktan ayrılmış bir osiloskop ile ölçüm yapıyoruz. Diyelim osiloskobumuzun şasesi metal ve bu metalin bazı yerlerinde boya çıkmış ve çıplak metal açıkta. Bu durumda osiloskobun şaşe krokodilini devreye taktığımızda, osiloskobun gövdesinde artık 220V olacak! Ve kullanıcı da çıplak metal gövdeye dokunduğunda çarpılacak.

Neyseki, günümüzün modern osiloskopları plastik gövdeli ve böyle bir senaryonun gerçekleşmesi neredeyse imkansız. Ama gene de osiloskobun topraktan ayrılması, en son çare olarak kullanılmalı diye düşünüyorum.

 

[Unal]

Malazgirt hocam, çok bilgilendirici bir paylaşım olmuş. Elinize sağlık. Anlamadığım bir iki husus var cevaplarsanız çok sevinirim.
1-Proplarım 220v destekliyorsa ve 10x seçeneği varsa, ayrıca osiloskobu pil ile çalıştırıyorsam şebeke ile çalışan bir cihazı izalasyon trafosu kullanmadan ölçebilirmiyim. Örneğin bilgisayar güç kaynağı.
2-Osiloskobu pil ile değil de araya izalasyon trafosu koyarak şebekeden beslesem, aynı şebekeye bağlı bir cihazı ölçebilirmiyim. Ya da tam tersi. Yani cihaz izalasyon trafosunda osiloskop şebekede olsa.
Cevaplarsanız çok sevinirim.

 

[taydin]

1-Proplarım 220v destekliyorsa ve 10x seçeneği varsa, ayrıca osiloskobu pil ile çalıştırıyorsam şebeke ile çalışan bir cihazı izalasyon trafosu kullanmadan ölçebilirmiyim. Örneğin bilgisayar güç kaynağı.

Eğer portatif osiloskoplardan birisini kullanıyorsan zaten osiloskop ve cihaz tam birbirinden izole edilmiş oluyor, sorunsuz ölçüm yapılabilir.

AMA: Eğer metal gövdeli bir osiloskop kullanıyorsan ve normalde şebeke voltajı ile çalışan bu osiloskobu pille çalıştırıyorsan (mesela bir UPS ile), o zaman osiloskobun gövdesinde FAZ VOLTAJI olma riski var. Eğer osiloskop plastik gövdeli ise ve pille çalıştırıyorsan, gene bir risk var, ama çarpılmak için BNC'nin tam olarak osiloskoba bağlı olduğu yere dokunman lazım.

Gördüğün gibi bu şekilde kullanınca hala risk belli ölçüde devam ediyor.

2-Osiloskobu pil ile değil de araya izalasyon trafosu koyarak şebekeden beslesem, aynı şebekeye bağlı bir cihazı ölçebilirmiyim. Ya da tam tersi. Yani cihaz izalasyon trafosunda osiloskop şebekede olsa.
Cevaplarsanız çok sevinirim.

Bunun sakıncasını yukarıda belirtmiştim (malazgirt nicki de bana ait. Forumda moderatör rolü ile çalışma yapmak için bulunduruyorum).

2 ) Bazıları, izolasyon trafosu kullanmak yerine osiloskobun fişindeki toprağı iptal ediyorlar. Ya bir bant yapıştırıp toprak bağlantısını kesiyorlar, veya topraksız bir prize takıyorlar. Böyle yapınca, az bir ihtimal de olsa, osiloskobun gövdesine bir elektrik kaçağı olduğunda çarpılma riskini göze almış oluyorsunuz. Ayrıca osiloskobu, üreticisinin öngörmediği bir tarzda çalıştırmış oluyorsunuz ve bunun sonucunda cihaz, üreticinin belirttiği performans değerlerini sağlamayabilir.

Değişik maceralara girişmeye gerek yok bence. Osiloskop ile doğrudan şebekeden çalışan cihaz üzerinde ölçüm yapmanın üc tane güvenli yolu var:

1) Şebekeden beslenen bir osiloskop kullanılıyorsa, CİHAZI izolasyon trafosu ile çalıştırmak, osiloskobu da şebekeye TOPRAKLAYARAK bağlamak.

2) Pille çalışan portatif osiloskop veya girişleri izoleli osiloskop kullanmak (her ikisinin de iş gören modelleri çok pahalı).

3) Gene şebekeden beslenen bir osiloskop kullanılıyorsa, diferansiyel prob kullanmak ve osiloskobu da şebekeye TOPRAKLAYARAK bağlamak.

Hem güvenlik hem de ölçüm performansı anlamında en iyi yöntem 3 numaralı yöntemdir.

 

[Unal]

Hocam ayrıntılı cevap için teşekkür ederim. Çok aydınlatıcı bir başlık oldu. Eğer başınızı çok ağrıtmayacaksam;
Elimdeki osiloskop masaüstü dijital hem şebeke hemde dahili pilleri ile çalışabiliyor. İzoleli mi bilmiyorum malesef, ne anlama geldiğini de pek anlamadım.
1-Osiloskop ile ölçüm yapacağımız cihazı izalasyon trafosu yerine şebekeden tamamen bağımsız bir inverter ile (12v akü ile 220V) çalıştırsam trafonun yerini tutar mı. Birebir aynı mı olur mantığı.(Cevap evet ise, bu durum da osiloskobu pille mi kullanmak mı daha iyi, yoksa topraklı şebekeye bağlı kullanmak mı daha iyi)
2- akü ile 220v üreten bir inverter de toprağı referans almadığına göre genel olarak izalasyon trafosu gibi elektrik çarpılmasına karşı güvenlik sağlar mı?
3-izalasyon trafosu toprağı referans almadığı için devrede bizi çarpmıyor. Bunu anlıyorum. Peki izalasyon trafosunun çıkışında yük olmasa ve biz herhangi bir ucuna dokunsak bizi çarparmı. Mantığım çarpmaz diyor.
Başınızı çok ağrıtdığımın farkındayım şimdiden kusura bakmayın.

 

[taydin]

Hocam ayrıntılı cevap için teşekkür ederim. Çok aydınlatıcı bir başlık oldu. Eğer başınızı çok ağrıtmayacaksam;
Elimdeki osiloskop masaüstü dijital hem şebeke hemde dahili pilleri ile çalışabiliyor. İzoleli mi bilmiyorum malesef, ne anlama geldiğini de pek anlamadım.

İzolasyonsuz osiloskoplarda tüm girişlerin şase tarafı birbirine bağlıdır. Ve sonra bunlar da şebeke toprağına bağlıdır. Bu durumda bir SMPS devresinin herhangi iki yerinde iki ayrı prob ile ölçüm yaptığında, iki noktayı kısa devre etmiş oluyorsun ve birşeyler havaya uçuyor.

İzolasyonlu bir osiloskopta bütün girişler birbirinden tamamen bağımsızdır. Gönül rahatlığı ile her bir girişi SMPS devresinde rastgele bir yerlere bağlayabilirsin.

Sendeki osiloskobun model numarasını yazarsan ne olduğunu anlarız. Ama izolasyonlu değildir diye tahmin ediyorum, yoksa o kadar para verip izolasyonlu osiloskop aldıysan onun içini dışını herşeyini araştırmışsındır ve biliyorsundur

1-Osiloskop ile ölçüm yapacağımız cihazı izalasyon trafosu yerine şebekeden tamamen bağımsız bir inverter ile (12v akü ile 220V) çalıştırsam trafonun yerini tutar mı. Birebir aynı mı olur mantığı.(Cevap evet ise, bu durum da osiloskobu pille mi kullanmak mı daha iyi, yoksa topraklı şebekeye bağlı kullanmak mı daha iyi)

Eğer UPS tamamen şebeke prizinden ayrılmış durumda ve pilden çıkış üretiyorsa, aynen izolasyon trafosu gibi test edilen cihazı şebekeden izole eder.

Bir kere test edilen cihaz şebekeden ayrıldıktan sonra artık osiloskop pilli imiş şebekeden çalışırmış, burada tartışılan mevzu açısından bir fark yaratmıyor. Ama izolasyon olayı gene önemli. İzolasyonsuz bir osiloskopta şase krokodilleri birbirine bağlı olduğu için gene bir yerleri kısa devre edecektir. Tek osiloskop girişi ile ölçüm yapıyorsan sorun yok. Ama iki veya daha fazla osiloskop girişi ile ölçüm yapıyorsan gene izolasyonlu osiloskop gerekir.

2- akü ile 220v üreten bir inverter de toprağı referans almadığına göre genel olarak izalasyon trafosu gibi elektrik çarpılmasına karşı güvenlik sağlar mı?

Evet sağlar. Ama aynı izolasyon trafosunda olduğu gibi, çok talihsiz bir şekilde bir elin trafonun bir çıkışına, diğer elin de trafonun diğer çıkışına değerse, sonucu genelde ölümcül olan bir çarpılma meydana gelir. Neye karşı koruyor? Bir parmağın trafonun hangi ucuna değerse değsin, devrenin neresine değerse değsin çarpılmazsın.

Ama aynı elinin bir parmağı trafonun bir ucuna, diğer parmağı da trafonun diğer ucuna değerse gene çarpılırsın, ama bu ölümcül bir çarpılma olmaz. Elini çekebilirsin.

3-izalasyon trafosu toprağı referans almadığı için devrede bizi çarpmıyor. Bunu anlıyorum. Peki izalasyon trafosunun çıkışında yük olmasa ve biz herhangi bir ucuna dokunsak bizi çarparmı. Mantığım çarpmaz diyor.

İzolasyon trafosu artık toprak ile izolasyon sağladığına göre yük olmuş olmamış bir önemi yok.

 

[Unal]

Osiloskop Tektronix tds 3052

 

[taydin]

Osiloskop Tektronix tds 3052

Onun 4 kanallı modelini yıllarca kullandım Girişler birbirinden izoleli değil.

 

[Unal]

Çok teşekkür ediyorum sabırla cevapladığınız için.

 

[taydin]

Çok teşekkür ediyorum sabırla cevapladığınız için.

Forumun amacı bilgi paylaşımı, başka sorular ve tartışmak istediğin konular varsa çekinmeden yazabilirsin

 

[bodlak]

Forumun amacı bilgi paylaşımı, başka sorular ve tartışmak istediğin konular varsa çekinmeden yazabilirsin

üstadım tecrübesizlik ve bilgisizlikle beraber bir smps devresinin trafo ayağının voltajını ölçmek isterken önce krokodili değdirir değdirmez bir patlama yaşadım. Osiloskobum Rigol ds1054z. porb x10 da idi muhtemelen osiloskobum bozulmadı zira kare dalgayı görüyorum. Sonra hayal meyal hatırladığım bilgi geldi aklıma krokodilin toprağa bağlı olabileceği. Evet gerçektende krokodil toprağa bağlı ve ben fazı direk toprağa verince bir patlama oldu doğal olarak. Yukarıdaki bütün yazılanları okudum. ve aklıma birşey takıldı. Ben yükü izolasyon trafosu üzerinden beslediğimde köprü diyot çıkışında +320 volt dc bir elektrik elde edeceğim ve smps bir devrede trafo girişlerinden hangisinin +320 v olduğunu bilmiyorum. yanlışlıkla toprağı +320v a değdirsem bu sefer DC akım toprağa osiloskop üzerinden akar diye düşünüyorum. Yanılıyor muyum? Böyle bir durumda sadece osiloskobun canlı ucu ile ölçüm yapabilir miyim? Osiloskobu izolasyon trafosu ile bağlasam zannedersem izolasyon trafosunun üzerinde topraklama yapmamam gerekiyor. İnşallah karışık sormamış derdimi izah edebilmişimdir. Saygılarımla.

Benim baktığım SMPS devreler genelde arızalı oluyor. O nedenle anahtarlama çalışmayınca direk +320v bir ucta bekleyebiliyor. Bu bilgiyide eklemek istedim.

 

[taydin]

Eğer SMPS devreyi bir izolasyon trafosuna bağlarsan, artık osiloskobun hem canlı ucunu hem de şase krokodilini SMPS devresinin HER YERİNE değdirebilirsin ve hiçbirşey havaya uçmaz. Hatta parmağınla da SMPS devrenin her yerine dokunabilirsin. SMPS'in hangi ucunun faza hangi ucunun nötr'e bağlı olduğu önemli olmaz.

Ama izolasyon trafosunu doğru bir şekilde kullandığından emin olman lazım. Trafonun primer tarafı faz/nötr olacak, sekonder tarafı da yeni faz/nötr olacak. TOPRAK hattını sekonder tarafından uzak tutacaksın! İstersen toprak hattını trafonun gövdesine bağlayabilirsin, ama bence bağlamamak daha iyi. İzolasyon trafosundaki bütün espri TOPRAK hattından uzaklaşmak, böyle olunca da o toprağı gövdede dahi istemezsin.

 

[bodlak]

Eğer SMPS devreyi bir izolasyon trafosuna bağlarsan, artık osiloskobun hem canlı ucunu hem de şase krokodilini SMPS devresinin HER YERİNE değdirebilirsin ve hiçbirşey havaya uçmaz. Hatta parmağınla da SMPS devrenin her yerine dokunabilirsin. SMPS'in hangi ucunun faza hangi ucunun nötr'e bağlı olduğu önemli olmaz.

Ama izolasyon trafosunu doğru bir şekilde kullandığından emin olman lazım. Trafonun primer tarafı faz/nötr olacak, sekonder tarafı da yeni faz/nötr olacak. TOPRAK hattını sekonder tarafından uzak tutacaksın! İstersen toprak hattını trafonun gövdesine bağlayabilirsin, ama bence bağlamamak daha iyi. İzolasyon trafosundaki bütün espri TOPRAK hattından uzaklaşmak, böyle olunca da o toprağı gövdede dahi istemezsin.

Öncelikle çok çok teşekkün ediyorum üstadım. Hemen bir izolasyon trafosu sipariş geçeyim. Ancak belirtmek istediğim bir husus var benim denediğim smps toprağa bağlı değildi yani şebekeden sadece 1 faz ve 1 nötr geliyordu. Büyük ihtimalle Osiloskop krokodilini köprü diyottan sonra doğrultulmuş +320v a değdirince patlama yaşandı. Kısaca şunu sormak istiyorum ben izolasyon trafosuda kullansam akım köprü diyottan sonra doğrultulunca toprağa göre bir potansiyeli olmayacak mı? Ben krokodili dokundurunca bu dc akım toprağa akmak istemeyecek mi? Smps arızalı olduğu için +320 v tarafo girişinde bekliyor o nedenle hep dc konuşuyorum.

 

[taydin]

Senin SMPS'in toprağa bağlı olmaması önemli değil. Önemli olan, senin SMPS'e bağlamış olduğun FAZ ve NÖTR, toprağa göre tanımlı. Eğer SMPS doğrudan şebekeden besleniyorsa, köprü diyotların çıkışındaki DC voltaj da toprağa göre tanımlı olacak ve krokodil gene patlatacak. Sende olan durum buydu.

Eğer SMPS ile şebeke arasında bir izolasyon trafosu varsa, trafonun çıkışındaki AC voltaj artık topraga göre tanımlı DEĞİL. O AC voltaj trafo sekonderinin iki ucu arasında tanımlı, toprakla hiçbir alakası kalmıyor. Bunun anlamı, artık birşeyleri patlatmadan bir osiloskop ile ölçüm yapabilirsin. Veya osiloskop bağlı değil iken de istediğin bir noktaya dokunabilirsin ve çarpılmazsın.

Ama işte işin içinde bir sürü ayrıntı var. En önemli konu, doğrudan şebeke ile niye çarıpılıyorsun, izolasyon trafosu sonrası neden çarpılmıyorsun olayını net olarak anlamak. Bunu anladıktan sonra, her ayrıntı durumunda ne olacağını da kestirebilirsin. Izolasyon trafosu kullanmak, seni her durumda, her senaryoda çarpılmaya karşı korumaz. Birçok durumda tehlikeyi ortadan kaldırır, ama %100 bir koruma da değildir.

1) Eğer izolasyon trafosunun sekonderinin bir ucuna sağ elini, diğer ucuna da sol elini değdirirsen, olabilecek EN ÖLÜMCÜL çarpılmaya maruz kalırsın. Bir de üstüne ellerin terli ise, bu tür bir çarpılmadan sağ kurtulma şansı çok az! O yüzden "tamam izolasyon trafosu var artık, %100 güvendeyim diye düşünmeyeceksin.

2) İzolasyon trafosunun arkasına bağlı olan bir SMPS'in bir yerine osiloskop krokodilini taktığın zaman, tamam, birşeyler havaya uçmaz, ama artık o krokodilin bağlı olduğu nokta TOPRAĞA BAĞLI! Mesela izolasyon trafosunun sekonderinin bir ucuna krokodili bağladın. Bunu yaptığın anda artık SMPS'e çıplak elle dokunmaman lazım, çarpılabilirsin!

 

[bodlak]

Senin SMPS'in toprağa bağlı olmaması önemli değil. Önemli olan, senin SMPS'e bağlamış olduğun FAZ ve NÖTR, toprağa göre tanımlı. Eğer SMPS doğrudan şebekeden besleniyorsa, köprü diyotların çıkışındaki DC voltaj da toprağa göre tanımlı olacak ve krokodil gene patlatacak. Sende olan durum buydu.

Eğer SMPS ile şebeke arasında bir izolasyon trafosu varsa, trafonun çıkışındaki AC voltaj artık topraga göre tanımlı DEĞİL. O AC voltaj trafo sekonderinin iki ucu arasında tanımlı, toprakla hiçbir alakası kalmıyor. Bunun anlamı, artık birşeyleri patlatmadan bir osiloskop ile ölçüm yapabilirsin. Veya osiloskop bağlı değil iken de istediğin bir noktaya dokunabilirsin ve çarpılmazsın.

Ama işte işin içinde bir sürü ayrıntı var. En önemli konu, doğrudan şebeke ile niye çarıpılıyorsun, izolasyon trafosu sonrası neden çarpılmıyorsun olayını net olarak anlamak. Bunu anladıktan sonra, her ayrıntı durumunda ne olacağını da kestirebilirsin. Izolasyon trafosu kullanmak, seni her durumda, her senaryoda çarpılmaya karşı korumaz. Birçok durumda tehlikeyi ortadan kaldırır, ama %100 bir koruma da değildir.

1) Eğer izolasyon trafosunun sekonderinin bir ucuna sağ elini, diğer ucuna da sol elini değdirirsen, olabilecek EN ÖLÜMCÜL çarpılmaya maruz kalırsın. Bir de üstüne ellerin terli ise, bu tür bir çarpılmadan sağ kurtulma şansı çok az! O yüzden "tamam izolasyon trafosu var artık, %100 güvendeyim diye düşünmeyeceksin.

2) İzolasyon trafosunun arkasına bağlı olan bir SMPS'in bir yerine osiloskop krokodilini taktığın zaman, tamam, birşeyler havaya uçmaz, ama artık o krokodilin bağlı olduğu nokta TOPRAĞA BAĞLI! Mesela izolasyon trafosunun sekonderinin bir ucuna krokodili bağladın. Bunu yaptığın anda artık SMPS'e çıplak elle dokunmaman lazım, çarpılabilirsin!

gerçekten size çok teşekkür ediyorum. İzolasyon trafosunu hemen işleme koyacağım. Diferansiyel prob da araştırıyorum inşallah onu da alacağım. Elektriğin şakası olmuyor güvenlik her şey. Zaten sperlik filan kullanıyordum ancak Bundan sonra eldivensiz ölçümde yapmayacağım. ÜStadım benim üzerinde çalıştığım cihazlar boşta çalışıyor ve genelde ilk elektiriği verdiğimde kondansatörlerin dolması filan derken 2 amperden biraz yüksek akım çekiyor sürekli rejimde bu akım 1 amperi bile bulmuyor. benim kaç VA lık bir izolasyon trafosu almam gereklidir? tekrar teşekkür ediyorum.

 

[taydin]

Evet en garanti ve cihazları sahadaki çalışma şekilleri ile test etmeye olanak sağlayan çözüm diferansiyel prob kullanmak. Ama birçok durumda düşük voltajlar ölçülmesi gerekiyor ve diferansiyel prob ile o çözünürlüğü sağlamak zor. O yüzden izolasyon trafosu gene gerekli. Hatta bir de voltaj ayarı olanağı sağlaması için 0 - 300 V lık bir varyak da alabilirsin.

Benim izolasyon trafosu 4.5 kW İki tane sekonderi ver, her birisinden ayrı ayrı 3 kW veya ikisi aynı anda çalışıyorsa toplam da 4.5 kW. Yapacağın işe göre gücü senin belirlemen lazım.