Multimetrelerle, şehir şebekesi üzerinde voltaj ölçüp duruyoruz ve ölçü aletinin güvenlik kategorisi buna uygun ise herhangi bir sorun da yaşamıyoruz. Peki şehir şebekesini osiloskop ile ölçmek istesek herhangi bir sorun çıkar mı? Şimdi bunun cevabını vermek için önce aşağıdaki resmi inceleyelim:
Bu şekilde osiloskop ile şebeke geriliminin ölçümünü yapmak için, aşağıdaki şartların hepsinin sağlanması lazım:
1 ) Kullanılan probun 220Vrms voltajına dayanıklı olması lazım. Eğer prob, bu voltaja dayanıklı değilse, şebekeye takılır takılmaz izolasyonu çökecektir ve oluşan ark neticesinde kablo muhtemelen yanmaya başlacaktır. Ö yüzden ilk dikkat edilecek husus bu. En ucuz çin malı problarda, 220V a dayanıklıdır dese bile buna güvenmemekte yarar var. Böyle ölçümler için belli bir saygınlığı olan firmaların problarını kullanmak lazım.
2 ) Eğer kullanılan prob 1x bir prob ise, yani ucundaki sinyali aynen osiloskop girişine aktarıyorsa, o zaman osiloskop girişinin de 220Vrms vojtajını desteklemesi gerekir. Buna özellikle dikkat etmek lazım. Eğer osiloskop girişinin maksimum voltaj değeri aşılırsa, giriş devresi arızalanacaktır! Eğer kullanılan prob 10x ise, o zaman zaten giriş voltaj değerinin 10'da birini osiloskop girişine aktaracaktır, yani 22Vrms, ve birçok osiloskop için bu değer sınırlar dahilindedir.
3 ) Ölçüm yaparken, probun şase krokodili şebekenin NÖTR ucuna, probun sinyal ucu da şebekenin FAZ ucuna bağlanmalı. Bu husus da çok önemli! Şebeke gerilimi ile çalışan osiloskopların neredeyse tamamında, probun şase ucu, cihazın ve dolayısıyla şebekenin toprak hattına bağlıdır. Yani o krokodil, şebeke toprağına bağlı.
Eğer şebeke ölçümü yaparken o krokodili yanlışlıkla FAZ'a bağlarsanız, FAZ'ı şebeke toprağına bağlamış olursunuz, yani prizi kısa devre etmiş olursunuz! Bu durumda, o prizin sigortası atana kadar geçecek 20ms gibi bir süre içinde probun kendisi, osilopkop, veya ikisi birden yanacaktır!
Yani multimetre ile şebekeyi rahatlıkla ölçüyoruz, multimetre problarnın da yönü önemli olmuyor. Çünkü multimetre, şebekeden tamamen izole edilmiş durumdadır. Eğer şebeke gerilimi ile çalışan masa tipi bir multimetre ise, o zaman da aynı durum olabilir! kontrol etmek lazım, üretici firma problardan birisini cihazın toprağına bağladı ise, olacak şeyler osiloskoptaki ile aynıdır. Ama el tipi multimetreler pil ile çalışır ve tamamen şebekeden izole edilmiştir.
Eğer pille çalışan bir osiloskop kullanırsanız, ve osiloskobun probu ve kendisi 220Vrms destekliyorsa, onda da hiçbir sorun yaşamadan şebekeyi ölçebilirsiniz, çünkü o da gene şebekeden tamamen izole edilmiş durumdadır.
Senin ya diferansiyel prob kullanman lazım, yada tüm girişleri ful izolasyonlu osiloskop kullanman lazım.
