Ups trafolarından izolasyon trafosu yapma

[Öğretmen27]

200v girip 196i cikiyorsa, 220v girip 216v cikmazi lazim degilmi

 

[taydin]

200v girip 196i cikiyorsa, 220v girip 216v cikmazi lazim degilmi

Evet oran aynı olur

 

[Öğretmen27]

Evet oran aynı olur

Sari siyah baglayip devam ediyorum hocam.
Hocam izolasyon baglamanin faydalarindan bahsetsek?
Bizi elektrik carpmiyor orayi anladim

 

[Öğretmen27]

Bir smps i kisa devreye korumak icin seri ampul bagliyoruz.
Izolasyon trafosu varken de baglamaya gerek var mi?
Kisa devrede izolasyon devreyi koruru mu

 

[taydin]

İzolasyon trafosu kullanmanın iki ana sebebi var:

1) Çarpılmamak. Bu tabi önemli bir sebep, ama uygun bir çalışma ortamı varsa, bu şekilde bir devrede çarpılarak ölme ihtimali çok düşüktür. Ama asıl kullanma sebebimiz bir sonraki.

2) İçinde direkt şebeke voltajı olan devreler üzerinde, toprak referanslı test cihazları ile ölçüm yapabilmek. Yani örneğin elimizde SMPS devresi var, ve bunun herhangi bir yerinde osiloskop ile ölçüm yapacağız. Veya bu SMPS'in gate sürücüsüne sinyal jeneratörü ile PWM vereceğiz. Bu tip test cihazlarının şaseleri genelde şebeke toprağına bağlıdır, ve izolasyon trafosu kullanmazsan, bir yerlerde şebekeyi toprağa kısa devre edersin ve birşeyler havaya uçar. Buna bir örnek için Osiloskop ile şehir şebekesi üzerinde ölçüm yapmak konusuna bakabilirsin.

 

[taydin]

Bir smps i kisa devreye korumak icin seri ampul bagliyoruz.
Izolasyon trafosu varken de baglamaya gerek var mi?
Kisa devrede izolasyon devreyi koruru mu

Korumaz. Devre aynı şekilde infilak eder

 

[Öğretmen27]

Seri lamba baglamaya devam o zaman.
Osiloskobu iyi hatirlattin hocam.
Simdi ben tuplu tv tamir ediyorum. Tuplu tv yi izolasyon trafosuna bagladim.
Bu durumda hem beni elektrik carpmayacak hem de skopla faz notr ters baglanma tehlikesini ortadan kaldirip guvenli olcum yapacagim.
Dogru mu?

 

[taydin]

Aynen. Ama gene de 15 kV luk kablodan uzak durmakta fayda var, kapasitif kuplaj nedeniyle gene de hırpalayacak kadar akım geçebilir

 

[Öğretmen27]

Okulada sebeke gerilimi dusuk evde denedim.
Sonuc asagidaki fotoda.
Sari siyahi kullandim. 4v dusuk geliyor. O da normal zaten

 

[Öğretmen27]

Taydin hocam sadece skobu bu izolasyon trafosuna baglasam, skop icin guvenilir olur (sebekenin toprakla.kisa devresi olmaz) ama tamir ettigim cihazdan carpilirim degil mi?

 

[taydin]

Evet o tehlikeli bir iş. Mesela metal gövdeli osiloskop kullanıyorsan, metal gövdeye faz gelebilir

İşin doğrusu, her zaman üzerinde çalışılan cihazı izolasyon trafosuna bağlamaktır. Diğer test cihazların hepsi normal, olması gerektiği gibi topraklı şebekeye bağlanmalı.

 

[taydin]

Bir osiloskop izolasyon trafosu ile çalışırken, osilaskop ile 220V gibi yüksek gerilime dokunulursa neler olur?

Osiloskobun hangi ucunu dokundurursan dokundur, osiloskobun kendisine birşey olmaz. En fazla şu olur: Üreticinin öngörmediği şekilde kullandığın için üreticinin söylediği performans kriterlerinin en üst seviyede sağlamayabilir, biraz aşağıda kalır.

 

[Öğretmen27]

Evet o tehlikeli bir iş. Mesela metal gövdeli osiloskop kullanıyorsan, metal gövdeye faz gelebilir

İşin doğrusu, her zaman üzerinde çalışılan cihazı izolasyon trafosuna bağlamaktır. Diğer test cihazların hepsi normal, olması gerektiği gibi topraklı şebekeye bağlanmalı.

Faz govdeye gelsin. Ne de olsa izolasyon tragosu var. Elektrik carpmaz ki

 

[taydin]

Şu şemayı incele, niye çarpılacağını anlayacaksın 1000V ile çalışan bir devremiz var, ve osiloskobun şase krokodilini iki direncin ortasına takıyor, osiloskop canlı ucunu da 1000V olan yere. Osiloskobun şase krokodili başka nereye bağlı? Osiloskobun gövdesine. Bu durumda osiloskop gövdesinde kaç volt var? 1000V a çok yakın bir voltaj var. Bu voltaj nereye göre? TOPRAĞA GÖRE! Yani oraya dokunduğunda ölüm tehlikesi çok fazla.

 

[taydin]

Şimdi de güvenli olan senaryoyu çizelim:

Devremiz izolasyon trafosuna bağlı, osiloskop normal olarak şebekeye bağlı ve gövdesi de toprağa bağlı. Bu şekilde biz iki direncin ortasına dokunursak HİÇBİRŞEY olmaz, çünkü oradaki voltaj toprağa göre değil.

 

[tsahin]

Bence iki devrede de çarpılma tehlikesi var. İlk devrede R1, R2 nin ortasına dokununca çarpılıyoruz, ikinci devrede R1'in altına dokununca çarpılıyoruz. İkinci devrede R1 ve R2 nin ortasını toprağa çektiğimiz anda R2 nin altında toprağa göre 1000V a yakın bir voltaj olacaktır.

 

[taydin]

Bence iki devrede de çarpılma tehlikesi var. İlk devrede R1, R2 nin ortasına dokununca çarpılıyoruz, ikinci devrede R1'in altına dokununca çarpılıyoruz. İkinci devrede R1 ve R2 nin ortasını toprağa çektiğimiz anda R2 nin altında toprağa göre 1000V a yakın bir voltaj olacaktır.

Evet doğru, ama nerede ölümcül voltaj olmasını tercih edersin? Osiloskobunun gövdesinde mi, yoksa 1000V ile çalıştığı bilinen bir devrenin içlerinde bir yerde mi?

 

[tsahin]

Evet doğru, ama nerede ölümcül voltaj olmasını tercih edersin? Osiloskobunun gövdesinde mi, yoksa 1000V ile çalıştığı bilinen bir devrenin içlerinde bir yerde mi?

Osiloskobun gövdesinde olmamasını tercih ederim tabi ama şu önemli ki, cihazı izolasyon trafosuna bağlayıp osiloskop ile ölçüm yaparken, cihazın her yerine dokunabilirim, çarpılmam diye sahte bir emniyet hissine kapılmamalı. Osiloskobun toprağı devreye bağlandığı anda artık o devre şebekeden izole olmuyor. İzolasyon trafosunun sağladığı tek avantaj, osiloskop ile ölçüm yapılabilmesini sağlıyor, çarpılma emniyeti değil.

 

[taydin]

Hem osiloskop ile ölçebilirlik, hem de çarpılma emniyeti gerekiyorsa, ful izolasyonlu osiloskoplar kullanmak lazım. Pille çalışan portatif osiloskoplar bu işi görür ve birçok markanın var (Fluke, UNI-T, Tek). Hatta SMPS devreleri için geliştirilmiş şöyle çok güzel bir ürün de var:

CS448 Isolated Oscilloscope | Cleverscope Mixed Signal USB Oscilloscopes

PC Mixed Signal 14 bit USB Oscilloscope with isolated channels, spectrum analyzer, maths functions, streaming and isolated signal generator for frequency response analysis.

cleverscope.com

Bunu EEVBlog'da tanıtımı yapıldı ve ben de çok özendim buna.

Ama işin gerçeği bence osiloskop ile ölçülebilirlik elde etmek yeterli. Hem ölçülebilirlik hem de emniyetin maliyeti çok fazla

 

[tsahin]

Osiloskop toprağını kapton bantla sarınca osiloskobu da izole etmiş oluyoruz, bu yeterli değil mi?