jeneratörü - şebeke bağlantısı

[niki]

Monofaze jeneratörü bir eve veya küçük bir işyerine bağlantısı tak çalıştır değildir.
Buradaki en önemli husus monofaze jeneratör çıkışında nötr bulunmaz. Her iki çıkışda elektrik vardır. Her iki çıkışın toplamı 230 v olur.
Bağzı kişilerin bu nötr olayından haberi olmadığı için iki ucu fiş olacak şekilde bir aparat yapıp, bunun bi ucunu jeneratöre diğer ucunu da evin herhangi bir pirizine takmaktadırlar bu kesinlikle yanlıştır ve ölüm riski taşımaktadır.
Bu fiş konusunda fazla detaya girmek istemiyorum.
Birden fazla bağlantı şekli vardır bunlardan bağzıları:
1. pako şalter ile 1-0-2 şeklinde ev ile şebekeyi birbirinden ayırmak, topraklı prizlerde gerçek toprak yerine nötrden köprü yapılmışsa (sıfırlama) bu köprüler mutlaka ve mutlaka sökülmelidir.
2. Her odaya jeneratörden ayrı hat çekip tamamen şebekeden bağımsız bir sistem kurmak.
3. ATS denilen sistem yani otomatik transfer anahtarı.
Ben 2. şekilde yaptım.
Benim evim topraklama mevcut fakat her odaya jeneratörden ayrı hat çekip tamamen şebekeden bağımsız bir sistem kurdum, bu hatta gerekli tüm koruma röleleri bulunmaktadır, jeneratörde de topraklama yapılmıştır.

Bu konuda diğer arkadaşlarında bilgi ve tecrubesi kapsamında detaylı bir konu haline gelmesini istiyorum ve bu konuda fazla bilgi sahibi olmayanların bilgi edinip ona göre hareket etmelerini isterim.

Herkeze hayırlı günler.

 

[ckocagil]

bu kesinlikle yanlıştır ve ölüm riski taşımaktadır.
Bu fiş konusunda fazla detaya girmek istemiyorum.

Neden? Burası teknik bir forum, hiç olmazsa sebebini anlatabilirsiniz.

 

[niki]

Neden? Burası teknik bir forum, hiç olmazsa sebebini anlatabilirsiniz.

1. Dikkatsizlik olur ve fişin bir ucu jeneratörde takılı ise ve jeneratörü çalıştırırsak ve fişin diğer ucuna biz veya birileri dokunursa ne olacağını düşünemiyorum. Bunun birçok şekilde gerçekleşme ihtimali var riskli bir durumdur.
2. Evlerdeki sigortalar sadece fazı kesiyor ve jeneratörde çift faz olduğu için nötr hattından şebekeye nötr hattından faz geçirme ihtimaliniz var. Evet her elektrik direğinde nötr topraklanıyor, fakat buna güvenemeyiz, o hatta çalışan birinin çarpılmasına neden olabiliriz.
3. Bu iki hususu bir şekide eledik diyelim ama yinede fiş ile bağlantı kurduk fazı ve nötrü kestik
evin prizlerinde gerçek topraklama var herşey tamam şimdiki sorum jeneratör kaç kva ? Sizin bağlantı yaptığınız prizin linyesi 2.5mm2 ise ve sizin jeneratör 10kva ise ve tam güç çalışırsa o kablonun dayanma ihtimali yok .
4. Diyelim ki kablomuzum taşıma gücü yeterli jeneratörümüz 2kva , burda ki husus da evdeki tüm Büyük yüklerin elektrik bağlantılarını kesmek.
Vallahi yaz yaz bitmez .
Başka sorusu olan varsa sorabilir veya bir şey eklemek isteyen ekleyebilir.

 

[Yasin.]

Benimde sorularım var.
S1-) Tek fazlı bir jeneratörün iki çıkış terminali var, ama nötr yok. Peki meraklı yada tamamen bilinçli birisi (mesela @taydin ) jeneratör çalışırken bu terminallerden sadece birisine dokunursa çarpılır mı?
S2-) Evdeki nötrü genel kanı olarak sıfır potansiyelde olduğunu kabul ettiğimize varsayarsak nötr hattı ile koruma toprağını birleştirmenin bir mahsuru var mı?
S3-) 3 fazlı trafo çıkışında neden yıldız noktası topraklanır?
S4-) 1 fazlı jeneratörün çıkış terminallerinden bir tanesini topraklasak nötr elde etmiş olur muyuz? Ve bu fayda mı sağlar, yoksa risk mi doğurur?
S5-) 1 fazlı jeneratörü izolasyon trafosu gibi kullanırsak olur mu?
S6-) Tesisatlarımızdaki sigorta bizleri çarpılmaya karşı koruyabilir mi?

Şimdilik bu soruları merak ediyorum

 

[kocamanusta]

C1-) çarpılmaz
C2-) var. (KAKR çalışmaz, toprak hatasında can ve mal güvenliği sağlanamaz)
C3-)dengesiz yüklerde akıma tahliye olacağı bi yol amacıyla yapılır
C4-) oluruz. duruma göre iki senaryo da uygulanabilir.
C5-) evet
C6-) soruyu anlamadım

 

[niki]

Benimde sorularım var.
S1-) Tek fazlı bir jeneratörün iki çıkış terminali var, ama nötr yok. Peki meraklı yada tamamen bilinçli birisi (mesela @taydin ) jeneratör çalışırken bu terminallerden sadece birisine dokunursa çarpılır mı?
S2-) Evdeki nötrü genel kanı olarak sıfır potansiyelde olduğunu kabul ettiğimize varsayarsak nötr hattı ile koruma toprağını birleştirmenin bir mahsuru var mı?
S3-) 3 fazlı trafo çıkışında neden yıldız noktası topraklanır?
S4-) 1 fazlı jeneratörün çıkış terminallerinden bir tanesini topraklasak nötr elde etmiş olur muyuz? Ve bu fayda mı sağlar, yoksa risk mi doğurur?
S5-) 1 fazlı jeneratörü izolasyon trafosu gibi kullanırsak olur mu?
S6-) Tesisatlarımızdaki sigorta bizleri çarpılmaya karşı koruyabilir mi?

Şimdilik bu soruları merak ediyorum

1. Çarpılmaz
2.Var, kakr çalışmasında sıkıntı olur. Bu çok derin ve detaylı bir konu.
3.bunu birkaç sebebi vardır, herhangi bir fazın, bir nedenle toprakla teması sonucu, diğer fazlar ile toprak arasında faz- faz arası potansiyel fark oluşur. Bu durumda hasar oluşabilir.
4.evet oluşur fakat bu jeneratörün iç yapısının dikkate alınması gerekilen bir durum.
5.evet ama nekadar mantıklı tartışılır.
6. Soruyu anlayamdım ama otomatik sigorta ise sorunuz. Hayır korumaz. Sigortanın nominali kadar elektrik üzerimizden toprağa aktıktan sonra anca atar , bu da zaten bizi öldürmüş olur.

 

[Yasin.]

Evet cevaplar için teşekkür ederim. Soruları sormaktaki maksadım öğrenme amaçlı değildi. Konu önemli bir konu olduğu için bilgi edinme amacıyla gelen arkadaşlara (üyelere) ışık tutmak içindi. Bu açıklamaları direkt kendimde yapabilirdim ama konu sahibine saygısızlık olmaması için soru sorarak gelecek cevaplarla içeriğin zenginleşmesini istedim. Zira ilk mesajdaki yönlendirme bu şekilde olduğu için böyle bir yol izledim. Yoksa manyak filan değilim bir çoğumuzun bildiği (kendimde dahil) cevaplara soru sorayım. Sayın @niki daha fazla derinlemesine açıklamalarınız varsa ekleyin lütfen. Sonuçta teknik içerikli bir forum bu konuyu okumaya gelecek insanlar zaten bunun için buradalar. @ckocagil inde işaret ettiği gibi "O konulara fazla girmek istemiyorum" gibi bir yaklaşım bu forum üyelerine yakışmıyor. Varsa paylaşmak istediğiniz başka hususlar uzun uzun anlatın bence bir kişi bile basit gibi görünen bir bilgiden istifade etse belki 40 yılda bir denk gelse bile bir kişinin hayatı kurtulabilir.

 

[kocamanusta]

topraklama sistemi TN-S ise, toprak hatası meydana geldiğinde MCB'ler emniyetli açma yapabiliyor.

 

[niki]

Evet cevaplar için teşekkür ederim. Soruları sormaktaki maksadım öğrenme amaçlı değildi. Konu önemli bir konu olduğu için bilgi edinme amacıyla gelen arkadaşlara (üyelere) ışık tutmak içindi. Bu açıklamaları direkt kendimde yapabilirdim ama konu sahibine saygısızlık olmaması için soru sorarak gelecek cevaplarla içeriğin zenginleşmesini istedim. Zira ilk mesajdaki yönlendirme bu şekilde olduğu için böyle bir yol izledim. Yoksa manyak filan değilim bir çoğumuzun bildiği (kendimde dahil) cevaplara soru sorayım. Sayın @niki daha fazla derinlemesine açıklamalarınız varsa ekleyin lütfen. Sonuçta teknik içerikli bir forum bu konuyu okumaya gelecek insanlar zaten bunun için buradalar. @ckocagil inde işaret ettiği gibi "O konulara fazla girmek istemiyorum" gibi bir yaklaşım bu forum üyelerine yakışmıyor. Varsa paylaşmak istediğiniz başka hususlar uzun uzun anlatın bence bir kişi bile basit gibi görünen bir bilgiden istifade etse belki 40 yılda bir denk gelse bile bir kişinin hayatı kurtulabilir.

Haklısınız eleştirinizi dikkate alacağım . Benimde doğru sanıpta yanlış bildiğim olabilir bu konun amacı bilgilendirmek . Sorularınız için teşekkürler.

 

[niki]

topraklama sistemi TN-S ise, toprak hatası meydana geldiğinde MCB'ler emniyetli açma yapabiliyor.

Haklısınız fakat tn-s sistem fazla yaygın olduğunu sanmıyorum.

 

[muy255]

S2-) Evdeki nötrü genel kanı olarak sıfır potansiyelde olduğunu kabul ettiğimize varsayarsak nötr hattı ile koruma toprağını birleştirmenin bir mahsuru var mı?

bu sorunun iki cevabı var diyebiliriz.
birincisi kaçak akımdan sonra toprak ne nötr birleştirilemez kaçak akım bağlantı şemasına uyan bir bağlantı şekli değil zaten.

ikincisi kaçak akımdan önce nötr ve topraklama birleştirilebilir mi?
evet birleştirebiliriz kaçak akımın çalışmasında herhangi bir sorun teşkil etmez. kaçak akım röleleri bildiğimiz gibi sadece üzerinden geçen akımdaki farka göre çalışır. bu işlem ana dağıtım panolarında ve sayaç panolarında yapılabilir ve biz farkında olmasak da yapılıyor zaten. nasıl yapılıyor derseniz şebekelerde trafo çıkışları ve şebeke hattı son direkleri nötrler işletme topraklaması şeklinde yapılır ve sizin tesisiniz son şebeke direğinin dibinde ise ve koruma topraklamamızda 1 ohm altında olduğunu düşünürsek biz fark etmesek de zaten toprak nötr birleşik.

 

[kocamanusta]

S2-) Evdeki nötrü genel kanı olarak sıfır potansiyelde olduğunu kabul ettiğimize varsayarsak nötr hattı ile koruma toprağını birleştirmenin bir mahsuru var mı?

bu sorunun iki cevabı var diyebiliriz.
birincisi kaçak akımdan sonra toprak ne nötr birleştirilemez kaçak akım bağlantı şemasına uyan bir bağlantı şekli değil zaten.

ikincisi kaçak akımdan önce nötr ve topraklama birleştirilebilir mi?
evet birleştirebiliriz kaçak akımın çalışmasında herhangi bir sorun teşkil etmez. kaçak akım röleleri bildiğimiz gibi sadece üzerinden geçen akımdaki farka göre çalışır. bu işlem ana dağıtım panolarında ve sayaç panolarında yapılabilir ve biz farkında olmasak da yapılıyor zaten. nasıl yapılıyor derseniz şebekelerde trafo çıkışları ve şebeke hattı son direkleri nötrler işletme topraklaması şeklinde yapılır ve sizin tesisiniz son şebeke direğinin dibinde ise ve koruma topraklamamızda 1 ohm altında olduğunu düşünürsek biz fark etmesek de zaten toprak nötr birleşik.

ikinci senaryonuz bağlamında, KAKR sonrası nötr-koruma topraklaması teması bi sıkıntıya neden olur mu?

 

[Yasin.]

Elektrik dağıtım firmalarının bu konu ile alakalı uyguladıkları genel prosedür güncel olarak şu şekilde.
- İşletme toprağı < 2 ohm altı.
- Koruma toprağı < 5 ohm altı.
Trafo bulunan noktalarda 3 ayrı topraklama söz konusu;
- Koruma toprağı (metal direk, trafo gövdesi, seksiyoner aksamı ve mekanik kolu dahil tüm metal aksamı kapsamakta) 30x3,5mm galvanizli çelik şerit ile yukarıdan aşağıya ilgili irtibatlar yapılarak direk klamensinde sonlanıp, tekrar oradan toprağa giriş yapıp uygun mesafede ve sayıda 65x65x7mm galvanizli kazılarla yapılmakta.
- İşletme toprağı, trafonun nötr buşonundan (yıldız noktası oluyor) minimum 95mm² lik çift kat (içteki katman rengi mavi) izoleli bakır nyy kablo ile irtibatlanıp başka hiçbir yere uğramadan ve parafudr ve koruma toprağına da uzak olacak şekilde transmisyon çubukları (bazı idareler som bakır ister) kullanılarak uygulanır. Hedef topraklama direnci 2 ohm altıdır. Uzun hatlarda trafodan sonra belli aralıklarla nötr iletkeni topraklanır. En son olarak hat sonunda nötr iletkeni yine topraklanır.
- Birde parafudr topraklaması yapılır, bazı uygulamalarda tıpkı koruma toprağında olduğu gibi çelik şeritle aşağı indirilir bazı uygulamalarda ise işletme toprağındaki yalıtkanlı kablo ile toprağa indirilir.
Ama dikkat edilmesi gereken husus her ne kadar üç topraklama fiziksel olarak birbirine yakın olmak zorunda olsa da hiçbir şekilde birbirlerine direkt temas etmemesidir.

 

[muy255]

ikinci senaryonuz bağlamında, KAKR sonrası nötr-koruma topraklaması teması bi sıkıntıya neden olur mu?

kaçak akım rölesinin çalışma prensibi her durumda aynıdır. üzerinden geçen akımların farkını karşılaştırır bu fark açma değerleri ne ise ona göre çalışmaya devam eder 10ma 30ma 300ma hangisi kullanılmışsa o değerin üzerine çıkan bir kaçak varsa role devreyi açar. şöyle düşünmek lazım bu role sadece üzerinden geçen akımları karşılaştırabiliyor. toprak var yok ona bakmıyor

 

[muy255]

Elektrik dağıtım firmalarının bu konu ile alakalı uyguladıkları genel prosedür güncel olarak şu şekilde.
- İşletme toprağı < 2 ohm altı.
- Koruma toprağı < 5 ohm altı.
Trafo bulunan noktalarda 3 ayrı topraklama söz konusu;
- Koruma toprağı (metal direk, trafo gövdesi, seksiyoner aksamı ve mekanik kolu dahil tüm metal aksamı kapsamakta) 30x3,5mm galvanizli çelik şerit ile yukarıdan aşağıya ilgili irtibatlar yapılarak direk klamensinde sonlanıp, tekrar oradan toprağa giriş yapıp uygun mesafede ve sayıda 65x65x7mm galvanizli kazılarla yapılmakta.
- İşletme toprağı, trafonun nötr buşonundan (yıldız noktası oluyor) minimum 95mm² lik çift kat (içteki katman rengi mavi) izoleli bakır nyy kablo ile irtibatlanıp başka hiçbir yere uğramadan ve parafudr ve koruma toprağına da uzak olacak şekilde transmisyon çubukları (bazı idareler som bakır ister) kullanılarak uygulanır. Hedef topraklama direnci 2 ohm altıdır. Uzun hatlarda trafodan sonra belli aralıklarla nötr iletkeni topraklanır. En son olarak hat sonunda nötr iletkeni yine topraklanır.
- Birde parafudr topraklaması yapılır, bazı uygulamalarda tıpkı koruma toprağında olduğu gibi çelik şeritle aşağı indirilir bazı uygulamalarda ise işletme toprağındaki yalıtkanlı kablo ile toprağa indirilir.
Ama dikkat edilmesi gereken husus her ne kadar üç topraklama fiziksel olarak birbirine yakın olmak zorunda olsa da hiçbir şekilde birbirlerine direkt temas etmemesidir.

kaçak akım olan tesislerde koruma topraklaması 5 ohm olması gerekmiyor aslında 50v /300ma = 166 ohm altında olması yeterli bulunduğum bölgede projelerde bu hesaplama kullanılıyor.

 

[kocamanusta]

kaçak akım rölesinin çalışma prensibi her durumda aynıdır. üzerinden geçen akımların farkını karşılaştırır bu fark açma değerleri ne ise ona göre çalışmaya devam eder 10ma 30ma 300ma hangisi kullanılmışsa o değerin üzerine çıkan bir kaçak varsa role devreyi açar. şöyle düşünmek lazım bu role sadece üzerinden geçen akımları karşılaştırabiliyor. toprak var yok ona bakmıyor

ikinci senaryonuzda bi izolasyon arızası sonucu nötür- koruma topraklaması teması meydana gelirse:

teknik olarak KAKR nötür kutpu üzerinden by pass edildiği için ölçme-karşılaştırma görevi yapılamayacak ve dolasıyla toprak hatasında açma gerçekleşmeyecektir. amiyane tabirle artık akımın firar edebileceği bi yer de kalmamıştır zaten.

 

[muy255]

teknik olarak 1000 ma yük olan devremizde faz ucundan gelen 1000 ma nötr den 990 ma olarak geri dönüyorsa 30ma lik rolemiz açma yapmaz. yine 1000ma faz akımımız notr den 965ma olarak geri dönüyorsa 30ma kaçak akım rolesi hata algılar ve açma yapar. bunun dışındaki ihtimalleri karşılaştırabilecek bir aygıt değildir.

 

[132kHz]

kaçak akım olan tesislerde koruma topraklaması 5 ohm olması gerekmiyor aslında 50v /300ma = 166 ohm altında olması yeterli bulunduğum bölgede projelerde bu hesaplama kullanılıyor.

Şaka gibi …

 

[niki]

kaçak akım olan tesislerde koruma topraklaması 5 ohm olması gerekmiyor aslında 50v /300ma = 166 ohm altında olması yeterli bulunduğum bölgede projelerde bu hesaplama kullanılıyo

Bunun kanunda bir yeri varmıdır ?

 

[muy255]

Şaka gibi …

asıl şaka tesis 30ma kaçak akım rolesi ile korunuyorsa 50v/ 0,030ma =1666 ohm altındaki topraklama değeri bile insanın çarpılmasını engeller. kaçak akım kullanılması çok elimizi kuvvetlendiriyor.