Zener diyot nasıl test edilir

[taydin]

Bir zener diyodun doğru çalışıp çalışmadığını nasıl anlarız bakalım. Zener diyotlar ileri yönde normal bir diyot gibi davranır, yani üzerlerinde standart forward gerilimi olan yaklaşık 0.7 V gerilim düşümü olur. Ters yönde ise zenerler belli bir voltaja kadar iletime geçmez. Eşik voltajına ulaşıldığında ise ani olarak iletime geçer ve üzerinden akan akım ani olarak artmaya başlar. Bu voltaja kırılma voltajı denir.

Eğer elimizde akım sınırlamalı bir güç kaynağı varsa, zenerin kapsamlı olarak sağlamlık testini yapmak son derece kolaydır. Öncelikle güç kaynağımızı maksimum voltaja ayarlıyoruz (benim güç kaynağım için 60V), akım sınırlama değerini de küçük (1 W altı) zenerler 15 mA yapıyoruz. Daha yüksek güçlü zenerlerde akımı daha yüksek yapabiliriz. Sonra da şu işlem basamaklarını uyguluyoruz:

* Güç kaynağının çıkışı OFF iken zeneri düz yönde kaynağa bağlıyoruz ve çıkışı ON yapıyoruz. Akım 15 mA ile sınırlandırılacaktır ve güç kaynağının çıkış voltajı da 0.7 V civarında olacaktır.

* Güç kaynağının çıkışı OFF iken zeneri ters yönde kaynağa bağlıyoruz ve çıkışı ON yapıyoruz. Akım 15 mA ile sınırlandırılacaktır ve güç kaynağının çıkış voltajı da zenerin kırılma voltajına eşit olacaktır.

* Güç kaynağının çıkışı OFF iken zeneri ters yönde kaynağa bağlıyoruz. Kırılma voltajının ne olduğunu ilk adımdan artık biliyoruz. Güç kaynağı voltajını bu kırılma voltajının altında, ama bu değere yakın bir voltaj olarak yapılandırıyoruz ve çıkışı ON yapıyoruz. Zenerden hiçbir akımın geçmediğini teyit ediyoruz.

 

[taydin]

Şimdi bir zener üzerinde bu prosedürü uygulayalım. Güç kaynağı çıkış voltajını 60V yaptım, akımı da 15 mA ile sınırlandırdım. Zeneri doğru yönde bağladım. Zener üzerinde 0.8 V voltaj düşümü var, akım da 15 mA gibi.

 

[taydin]

Zeneri ters yönde bağladım. Zener üzerinde 18 V gibi bir voltaj düşüyor, akım da 15 mA gibi. Demekki bu 18 V luk bir zener (standart değerlerden bir tanesi)

 

[taydin]

Zener hala ters yönde iken, güç kaynağı çıkış voltajını 18 V un altında bir değer olan 15 V a set ediyorum. Hiç akım akmadığını görüyorum. Demekki bu zener sağlam.

 

[taydin]

Eğer akım sınırlamalı bir güç kaynağı yoksa, seri bir direnç, voltmetre ve ampermetre ile de bu testin aynısı yapılabilir. Ama buradaki sorun, uygun seri direncin seçilmesinde olacaktır. Çok düşük voltajlı zenerlerde çok düşük direnç kullanmak lazım. Yüksek voltajlı zenerler yüksek direnç kullanmak lazım. Zenerin voltajını da bilmiyoruz, o halde ilk başta yüksek değer ile başlamamız lazım. Ama zener de küçük voltajlı çıkarsa, kırılma anı çok yayvan olacaktır ve zener voltajının tespiti zor olacaktır. Kabaca kırılma bölgesini tespit edip o voltaj değerine uygun farklı bir direnç takıp testi tekrar etmek gerekebilir.

Ama akım sınırlamalı bir güç kaynağı ile işlem çok kolay ve deterministik.

 

[taydin]

Yalnız burada şu uyarıyı yapayım: KESİNLİKLE güç kaynağının çıkışı ON iken zeneri güç kaynağından ayırıp tekrar yerine takmayın. Eğer bunu yaparsanız zener mutlaka patlayacaktır. Eğer bu konuda hata yapma ihtimaliniz varsa, seri direnç metodu ile test etmekte fayda var.

 

[Mehmet.b]

Ledleri de 12V civarı bir gerilimle test
edebilirsiniz. Benim en çok seri direnci
bulmak için kullandığım bir yöntem.

 

[çaycı]

Yalnız burada şu uyarıyı yapayım: KESİNLİKLE güç kaynağının çıkışı ON iken zeneri güç kaynağından ayırıp tekrar yerine takmayın. Eğer bunu yaparsanız zener mutlaka patlayacaktır. Eğer bu konuda hata yapma ihtimaliniz varsa, seri direnç metodu ile test etmekte fayda var.

neden öyle? akım sınırlamanın kontrol döngüsü ile mi ilgili?

 

[bolubeyi61]

Zener diyotlar ve sağlamlık kontrolü hakkında genel bilgiler.

 

[taydin]

neden öyle? akım sınırlamanın kontrol döngüsü ile mi ilgili?

Güç kaynaklarının çıkışında bulunan kapasitör ile ilgili. Çok yüksek değerli bir kapasitör değil bu, muhtemelen 470 μF gibi, ama bir komponenti telef edecek kadar enerji saklayabiliyor. Ve bu kapasitör doğrudan çıkışta olduğu için akım sınırlama döngüsünün kontrolü dışında olmuş oluyor.

Rigol laboratuvar güç kaynakları ve akım sınırlama

Elimde 110 V amerikan şebekesi için olan bir JCD 8898 havya seti var. Bunu bir projede kullanmak için başka bir forum üyesinden satın almıştım. Havya seti hiç kullanılmamış durumda idi. Başka bir konuda bu havya setinin kontrol kartında bulunan zenerin kaç volt olması gerektiği ile ilgili fikir...

mekatronik.org

 

[çaycı]

böyle profesyonel cihazlarda böyle bir hatanın olabileceğini düşünmezdim bile

 

[taydin]

böyle profesyonel cihazlarda böyle bir hatanın olabileceğini düşünmezdim bile

Bunu bir hata olarak nitelendirmemek lazım. Hata dersen, bunun bir çözümü olduğunu düşünüyor olman lazım, ama bunun bir çözümü yok. Çıkıştaki kapasitörü kaldırırsan, güç kaynağının döngü kararlılığı bundan olumsuz etkilenir. Koyarsan, taşıdığı şarj ile komponent katledebilir O yüzden orada bir orta yol bulunuyor ve ne çok yüksek nede çok düşük bir kapasite konarak iş çözülüyor.

 

[TA3UIS]

Yalnız burada şu uyarıyı yapayım: KESİNLİKLE güç kaynağının çıkışı ON iken zeneri güç kaynağından ayırıp tekrar yerine takmayın. Eğer bunu yaparsanız zener mutlaka patlayacaktır. Eğer bu konuda hata yapma ihtimaliniz varsa, seri direnç metodu ile test etmekte fayda var.

Bir anlık dalgınlığım ile yaptığım hata.

 

[132kHz]

Ut89xd led ölçüm kademesinde zener diyot da ölçebiliyor tabi 12 volta kadar yeni keşfettim