Desibel nedir

[taydin]

Sesden bahsederken bazen frekans değerlerine bazen db değerine bakarız. Tam olarak fark nedir? Yani ne zaman frekansdan ne zaman desibelden bahsederiz?

dB iki güç değeri arasındaki oranı ifade ediyor. Frekans ise güçten farklı bir kavram. Ama hem frekans hem de güç değerleri logaritmik olarak ifade edildiği oluyor. Örneğin aşağıdaki grafikte bir alçak geçiren filtrenin frekans tepkisi logaritmik eksenler ile ifade edilmiş. Dikkat edersen hem X ekseni (frekans) hem de Y ekseni (kazanç) logaritmiktir. Logaritmik grafikler, belli bir frekans değerindeki kazancın tam olarak ne olduğunu görme konusunda çok kullanışlı değillerdir, ama çok geniş bir değerler aralığında devrenin genel tepkisini göstermek için çok faydalıdırlar ve yaygın olarak kullanılırlar.

 

[taydin]

Logaritmik grafiklerin değerlerin geniş aralıklar içerisindeki değişimi ne kadar etkili bir şekilde gösterdiğini ortaya koymak için şöyle bir örnek vereyim:

1 kHz, 1 Vrms lik bir sinüs dalganın frekans spektrumunu logaritmik eksenlerle görüntülediğimiz zaman şöyle bir grafik alıyoruz. Burada X ekseni, 20 Hz ve 20 kHz arasındaki frekanslara karşılık gelirken, Y ekseni 10 nV (nanovolt, volt'un milyarda biri !!!) ve 10 V arasındaki voltaja karşılık geliyor. Yani belli bir frekans aralığında, çok büyük voltaj değişimlerini etkili bir şekilde görüyoruz.

Şimdi hiçbirşey değiştirmeden, eksenleri lineer hale getirelim. Ortaya çıkan sonuç çok hayal kırıcı değil mi? Sadece 1 kHz de 1 V luk bir tepe olduğunu görüyoruz. Diğer frekanslarda voltaj seviyesinin ne olduğu hakkında hiçbir çıkarımda bulunamıyoruz.