Basit Elektronik Yük Devresi

[taydin]

Opamp eviren giriş ile çıkış arasında olacak. Yukarıdaki resimde olduğu gibi.

 

[taydin]

Senin devrede meydana gelen olayın temsili videosu

 

[Gokrtl]

Hmm, sanki opamp de gidik o zaman ...

Abi 3 tane opamp taktım, üçününde girişleri 0 çıkışları 10.60v
Başka bir sorun var galiba. Mosfeti yeni taktım ve daha hiç inputtan akım vermedim bile. Sadece opamp tarafını test ediyorum şimdi.
Başka nerede sorun olabilir?

 

[devreci]

Abi 3 tane opamp taktım, üçününde girişleri 0 çıkışları 10.60v
Başka bir sorun var galiba. Mosfeti yeni taktım ve daha hiç inputtan akım vermedim bile. Sadece opamp tarafını test ediyorum şimdi.
Başka nerede sorun olabilir?

Zaten boşta iken opamp çıkışında full pozitif olması gerekiyor, yük binince opamp negatif geri besliyor. BU ezbere konuşanlar nerde bode grafiğiymiş.

 

[taydin]

Opamp girişleri 0V, çıkış 10.60V diyor. Olması gereken şey bu değil.

 

[Gokrtl]

330pF buraya uygun mu? Şuanda orada 10nF bir tane daha var.

 

[taydin]

Hmm, orada baştan 10 nF var mıydı yav? O zaman onu kim önerdiyse osilasyon için önerdi herhalde. Bu durumda osilasyon neden oldu yav?

 

[Gokrtl]

Şimdi bir tane TL081'i breadboarda taktım.
Başka hiç bir eleman kullanmadan 12v simetrik besledim.
2 ve 3 numaraları direk GND ye çektim.
Bu şekilde 6 nolu çıkışı ölçtüğümde 9.5v göryorum.
Yani girişler tam sıfır olduğunda bile çıkışta 9.5v var.

 

[taydin]

Yaptığın deney elektronik yük deneyiyle aynı değil gökhan. Senin kurduğun düzenekte feedback yok. Opamp açık devre kazancı da 1 milyona yakın. Bu durumda 1 μV offset de olsa, çıkışta 1 V olur. Ki TL081 in offseti çok daha fazladır.

Senin elektronik yük devresinde feedback var, o yüzden girişler eşit ise çıkışın sıfır olmasını opamp garantilemesi lazımdı.

 

[Gokrtl]

Yaptığın deney elektronik yük deneyiyle aynı değil gökhan. Senin kurduğun düzenekte feedback yok. Opamp açık devre kazancı da 1 milyona yakın. Bu durumda 1 μV offset de olsa, çıkışta 1 V olur. Ki TL081 in offseti çok daha fazladır.

Senin elektronik yük devresinde feedback var, o yüzden girişler eşit ise çıkışın sıfır olmasını opamp garantilemesi lazımdı.

O zaman 6 dan 2 ye bir feedback yapayım breadboard da. Bakayım nasıl davranıyor.

 

[taydin]

O zaman 6 dan 2 ye bir feedback yapayım breadboard da. Bakayım nasıl davranıyor.

O zaman buffer elde etmiş olursun. Bunu bir yerden hatırlaman lazım

Burada giriş voltajı neyse çıkış voltajı da o olur.

 

[Gokrtl]

Şöyle davranıyor:
3 numara direk GND ye çekili.
2 numara boşta bırakılınca 6 numaranın çıkışı -11,8v
2 numaraya 6 dan jumper ile 100pF bağlayınca, 2numara 0.172v, 6 numara yine 11.8v civarı.
Eğer 6 numaradan 2 numaraya kondansatör koymadan direk jumper koyarsak 0 volta düşüyor.

Bu duruma göre bizim devremizde yük tarafı aktif değilken opamp çıkışımız 0v olsun istiyorsak pF kondansatörleri kaldırmamız lazım gibi anladım.

 

[taydin]

Ben en iyisi şu devreyi kurayım da görelim. Üç tane opamp ile denedin ve aynı şey oluyorsa orada birşeyler var. Hassas ölçüm yapacağız, açtım cihazları biraz ısınsınlar.

 

[taydin]

Şimdi devreyi kurdum. Birçok komponent yok ama, sadece beslemelerde 330 nF kaliteli bypass kapasitörler var.

Şu anda 8V ta 1A çekiyorum 10 dakikadır. MOSFET sıcaklığı stabil, kabaca 30 derece gibi. Ölçmedim ama sadece ılık olduğunu elimle hissediyorum.

 

[Gokrtl]

Abi mosfete yük bağlama. Sadece opamp beslemesini ver ve çıkışında voltaj var mı ona bak. Benim yaptığım test böyle.

 

[taydin]

Evet şimdi MOSFET'e kaynak bağlı değilken ölçtüm. Akım ayarı sıfır.

Opamp sinyalleri
+ giriş tam 0V
- giriş 0.015 mV
çıkış 10.67 V

Şimdi düşününce mantık yapmaya başladı. Kaynak bağlı olmayınca feedback gerçekleşemiyor ve OPAMP bütün açık döngü kazancı ile 15 mikrovoltu yükseltiyor. Buradan hesaplarsak TL081 in açık döngü kazancı en az 650000 çıkıyor.

Yani neticede yukarıda belirtildiği gibi normal bir durum imiş. Sen kaynağı bağlayıp OPAMP, MOSFET üzerinden akımı kontrol etmeye başlayınca feedback olayı gerçekleşiyor.

 

[taydin]

Eğer kaynağı bağlayıp akım ayarını sıfır yaparsam:

Opamp sinyalleri
+ giriş 0.026 mV
- giriş 0.286 mV
çıkış 3.585 V

MOSFET'in eşik gerilimini 3.77 V olarak ölçmüştüm. Demekki sıfır akımda opamp, MOSFET'i eşik etrafında masaj yapıyor.

 

[taydin]

1A akım çekerken durum:

Opamp sinyalleri
+ giriş 0.2386 V
- giriş 0.2374 V
çıkış 4.828 V

 

[taydin]

5A akım çekerken durum:

Opamp sinyalleri
+ giriş 1.2689 V
- giriş 1.1932 V
çıkış 6.150 V

 

[Mikro Step]

Kimse söylememiş şaşırdım.

Opamp çıkışı ile mos arasina 100R falan koyup, opamp eksi ucuyla, opampın çıkış ucuna 10nF gibi bir kapasite atman gerekecek. Yoksa kazanç çok büyük olup bazı güç kaynaklarında ya da durumlarda osilasyona girebilirsin.

Bir de ben olsam akım feedback yoluna 100R 1k gibi direnc atardım. 100pF gibi bir kapasitede sont dirence paralel atardım.

Bir de girişe 100uF gibi bir kapasite koyabilirsin osilasyonları azaltmak için.

Mosun gate kapasitesinden dolayi opamp zorlanir her opamp bu stresle basedemez dedik, cikisla girise 10nF atilsin diye oneri gelmis.

100R onerisi iyiydi ama 10nF olmamis.